2η Πανελλαδική Συνάντηση Φωτογραφικών Ομάδων και Λεσχών
Το Ελληνικό Κέντρο Φωτογραφίας και το Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης με τους συνεργάτες του στην Αθήνα, διοργάνωσαν τη 2η Πανελλήνια Συνάντηση Φωτογραφικών Ομάδων, Συλλόγων και Λεσχών.
Κύριος στόχος της Συνάντησης ήταν να δοθεί η ευκαιρία στο σύνολο των φορέων και τους εκπροσώπους τους να γνωριστούν μεταξύ τους, να ανταλλάξουν ιδέες και απόψεις και να δημιουργήσουν συνεργασίες και συνέργειες, που θα επιτρέψουν την καλύτερη διάχυση ιδεών, έργου και προγραμμάτων, τόσο από το κέντρο προς την περιφέρεια, αλλά και το αντίστροφο.
Με δεδομένη, μάλιστα, την ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών και τις δυνατότητες που προσφέρονται από τη χρήση τους, εξερευνήθηκαν οι μέθοδοι και οι τεχνικές που θα επιτρέψουν στο σύνολο των φορέων να αποκτήσει βήμα, προβολή και επικοινωνία των ενεργειών τους, με ταυτόχρονη ανάπτυξη της αμφίδρομης επικοινωνίας, γεγονός που οδήγησε στη δημιουργία, σε πρώτη φάση ενός ανεξάρτητου δυκτιακού τόπου (forum) επικοινωνίας και διαλόγου, όπου η κάθε ομάδα με έναν αντιπρόσωπο θα καταχωρεί κείμενα, ανακοινώσεις, προτάσεις, παρεμβάσεις και ότι άλλο κρίνει αυτή σκόπιμο.(Forum Ελληνικών Φωτογραφικών Ομάδων http://photomades.aenaon.biz)
Σε αυτή τη Συνάντηση κλήθηκαν όλοι, με ένα μέλος τους εκπρόσωπο, να αναπτύξουν τις απόψεις τους στα παραπάνω θέματα. Σε περίπτωση, μάλιστα, που η έδρα της ομάδας βρισκόταν στην περιφέρεια, η οργανωτική επιτροπή κάλυψε τη φιλοξενία σε κλίνη δίκλινου δωματίου, με πρωινό, για δύο διανυκτερεύσεις, και την αξία του εισιτηρίου με οικονομικό μεταφορικό μέσον.
Το Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης εκπροσώπησαν ο Πρόεδρος της Καλλιτεχνικής του Επιτροπής Βασίλης Καρκατσέλης και για την παρουσίαση της ομάδος, το μέλος του Δ.Σ. Θανάσης Ράπτης.
Ακολουθεί η εισήγηση του Β. Κ.
Αγαπητοί φίλοι
Είμαι πολύ χαρούμενος, που επιτέλους ήλθε η ώρα της 2ης Πανελλήνιας Συνάντησης Φωτογραφικών Ομάδων, Συλλόγων και Λεσχών, με συμμετοχές πολλών παλαιών γνώριμων και αρκετών καινούργιων.
Είναι πολύ απαραίτητο να βρισκόμαστε και να ανταλλάσουμε πληροφορίες, ιδέες και υλικά, οι παλαιότεροι να μεταβιβάζουν γνώσεις, να εξηγούν και να δίνουν κουράγιο, και οι νεότεροι, με θράσος, να διεκδικούν το ανέφικτο, να αρθρώνουν αυτό που μόνο στο βάθος της σκέψης μας τολμούσε να φωλιάσει, να ζητάνε, και μάλιστα επίμονα, αυτό που μέχρι σήμερα δεν τόλμησε να ζητήσει κανείς.
Η πείρα έχει δείξει, ότι τέτοιες συναντήσεις αναπτύσσουν αρκετά τις κακίες, τη ζήλια, την άμυλα και την ανάγκη για περεταίρω αυτομόρφωση και δράση, χαρακτηριστικά δηλ. που μόνο καλό μπορούν να φέρουν στο χώρο.
Εάν δεχθούμε πως, η αυτοπεριχαράκωση των δημιουργών και των ομάδων (ιδιαίτερα των ολιγομελών και των απομονωμένων) εμπεριέχει τον κίνδυνο να βράσουν στο ζουμί τους, μέχρις εξάντλησης και της τελευταίας ρανίδας κεφιού, δηλ. να 'καούν', τότε καταλαβαίνει εύκολα ο οποιοσδήποτε, το λόγο για τον οποίο ελπίζω τόσο πολύ στους δεσμούς που ενδεχομένως μπορούν να αναπτυχθούν από τέτοιες Πανελλαδικές Συναντήσεις.
Έχει μεγάλη σημασία, για την υπόθεση της φωτογραφίας στη χώρα μας σήμερα, να καταφέρει να λειτουργήσει μία αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ των ανά την Ελλάδα φωτογραφικών ομάδων. (Ίσως το ίντερνετ να βοηθήσει επικουρικά - γιατί όχι και με φορείς του εξωτερικού.)
Η φωτογραφία είναι ένας ζωντανός οργανισμός και εξελίσσεται. Καμία από τις δεκαετίες της προηγούμενης ζωής της δεν πέρασε ήρεμα και χωρίς ανατροπές. Καμία δεκαετία δεν πέρασε χωρίς να προσθέσει κάτι καινούργιο σε ότι αντιλαμβανόμαστε σα φωτογραφία στην εποχή μας και δεν πρόκειται, όπως είναι προφανές, αυτό να αλλάξει στο μέλλον. Οι εποχές τρέχουν, η τεχνολογία αλλάζει, οι τρόποι επικοινωνίας διαφοροποιούνται, άρα αλλάζουν και οι εικόνες τους, αλλάζει το 'ζητούμενο', και ας μένουν κατά βάθος, όλα τα θεμελιώδη ερωτήματα ίδια. Φυσικά, τα τεχνικά χαρακτηριστικά του φωτογραφικού μέσου είναι το ελάχιστο αυτών που εννοώ. Προφανώς και δείχνει η εξέλιξη των εργαλείων το μέτρο των συντελουμένων αλλαγών. Η ουσία, όμως, αυτών των αλλαγών βρίσκεται στην αισθητική, στη φόρμα, το περιεχόμενο, τη χρήση.
Τίποτε στη φωτογραφία δεν έχει μείνει ίδιο από τότε που ξεκίνησα εγώ ή από τότε που ξεκίνησε η Φωτογραφική Ομάδα Τριανδρίας και το Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης.
Τότε, όλοι εμείς που ενδιαφερόμασταν για τη Δημιουργική Φωτογραφία, ζητούσαμε να φέρουμε στο προσκήνιο πράγματα που τότε φάνταζαν μυθικά.
Ζητούσαμε να αλλάξει ο τρόπος που έβλεπε και αντιμετώπιζε η κοινωνία τη φωτογραφία, και ως εκ τούτου, πιέζαμε και να την αποδεχτεί το οργανωμένο δύκτιο της λεγόμενης Αγοράς, οι έμποροι δηλ. και οι χορηγοί, που μέσω των λεγόμενων αιθουσών τέχνης, των μουσείων, των επιμελητών και των κονδυλοφόρων, ελέγχουν το δύκτιο παραγωγής και διακίνησης έργων τέχνης.
Ζητούσαμε να κατανοηθεί η ιστορία της μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης, σαν ιστορία που πραγματοποιήθηκε και χάρη στη μοναδική συμβολή και παρουσία της φωτογραφίας ή αντίστροφα, να κατανοηθεί η φωτογραφία σαν αναπόσπαστο τμήμα της τέχνης, από τα μισά του 19ου αιώνα και εντεύθεν.
Θέλαμε η φωτογραφία να διδάσκεται, όχι μόνο σαν επάγγελμα, για να ανοίξει κανείς φωτογραφείο ή να τραβά γάμους, αλλά, παράλληλα να διδάσκεται και στις σχολές καλών τεχνών.
Ζητούσαμε από τους δημιουργούς να σέβονται πρώτοι αυτοί το έργο τους και τα υλικά τους. Να τυπώνουν με προδιαγραφές μουσείου, να πλένουν σωστά τα ασπρόμαυρα τυπώματά τους, να αποφεύγουν τα εργαστήρια που τυπώνουν χρωμογενή με ανακυκλωμένα χημικά, να χρησιμοποιούν μόνο πλότερς με μελάνια πιγμέντου, να πιάνουν τα έργα τους μόνο με γάντια, να ξεχάσουν τελείως τα όχι χημικώς καθαρά πασπαρτού και τις βρώμικες πλάτες των κορνιζών.
Γράφαμε, ότι υπήρχε ανάγκη, οι δημιουργοί να προσπαθήσουν να κατανοήσουν την ποιητική του χρώματος, τη νέα αισθητική, να αντιληφθούν τι σημαίνει ανοικτό έργο, ολοκλήρωση της σύνθεσης εκτός κάδρου, τι αίτηση για συμμετοχή του θεατή στο έργο, τι νέα 'αντι-αισθητική', το ρόλο της έκθεσης φωτογραφιών σα μανιφέστο ιδεών και όχι σα συσσώρευση εικόνων, άρα και την αξία της σειράς φωτογραφιών, αλλά και της ανάρτησης έργων στα κατάλληλα κατά περίπτωση μεγέθη, με τον καταλληλότερο τρόπο παρουσίασης, με τον αρμονικότερο συνδυασμό εκτύπωσης και υλικών εκτύπωσης, με τα απαραίτητα κείμενα και καταλόγους και ότι άλλο θα μπορούσε να κρατήσει δημιουργικά ζωντανό το διάλογο καλλιτέχνη, έργου τέχνης, κοινού.
Επιδιώκαμε ένα δημόσιο διάλογο για τη σχέση της Ελληνικής φωνής με αυτή των συναδέλφων της παγκοσμιοποιημένης, πλέον, αυτής οπτικής γλώσσας. Ένα δημόσιο διάλογο για τις νέες φόρμες και τη χρήση τους, για τα νέα περιεχόμενα της φωτογραφίας και τον τρόπο που αυτά μπορούν να αρθρωθούν, για τις νέες μορφές δράσης που πρέπει να αναπτυχθούν ή μάλλον να καλλιεργηθούν.
Διεκδικούσαμε τη δυνατότητα/ελπίδα, να καταφέρουν οι δημιουργοί, να ξεφύγουν από τα δόκανα του εγωκεντρισμού και του ιδιωτικού συμφέροντος, και ελεύθεροι να οργανωθούν σε τοπικές, αισθητικές, γιατί όχι και πολυμορφικές ομάδες, (πέραν της συμμετοχής τους σε συνδικαλιστικές ή άμεσα πολιτικές ομάδες), εντός των οποίων θα αγωνιστούν να πραγματοποιήσουν, έστω ένα μόνο μέρος, από τα όνειρά τους.
Ζητούσαμε, και τι δε ζητούσαμε και τι δε ζητάμε, ακόμη.
Κάποια από αυτά είναι πλέον κτήμα της Ελληνικής κοινωνίας, κάποια όχι, ακόμη.
Να η αξία συναντήσεων των ανά την Ελλάδα φωτογραφικών ομάδων.
Μηδενίζουν συνεχώς το κοντέρ, ανεβάζουν τα όρια και επαναπροσδιορίζουν τους στόχους. Δε σε αφήνουν να ησυχάσεις, δε σου επιτρέπουν να προσποιείσαι ότι δε γνώριζες, δίνουν την ευκαιρία για διασυνδέσεις, διαδράσεις ή ενδοεπικοινονούσες παράλληλες συμπληρωματικές πορείες. Προσφέρουν δυνατότητες οικονομίας χρημάτων και μη σπατάλης πολύτιμου χρόνου, κυρίως για τα ίδια πειράματα.
Αν καταφέρουμε, τέτοιες συναντήσεις να πραγματοποιούνται σε σταθερά κοντινά χρονικά διαστήματα, τότε, θα μπορέσουμε, να ξεφύγουμε από τις σκέτες παρουσιάσεις των ομάδων και να βουτήξουμε στις βαθιές θάλασσες των σκέψεων, των ιδεών και του δημιουργικού διαλόγου πάνω στο τι, πώς και για ποιους φωτογραφίζει ο σημερινός δημιουργός φωτογράφος, για το ποια είναι τα δομικά χαρακτηριστικά της μετάβασης από τον ερασιτεχνισμό στη δημιουργία και τη χαρά της, για το ποια μπορεί να είναι η μέθοδος διεύρυνσης της αισθητικής απόλαυσης, για το εάν υπάρχουν πραγματικά όρια στις συνέργειες και ποια από αυτά μπορούν να ξεπεραστούν, για το πως θα τεθεί, έστω προσωρινά, τέλος στα όρια των πάσης φύσεως αποστάσεων που μας χωρίζουν.
Να γιατί η συνάντηση αυτή έχει πολύ μεγάλη σημασία για όλους μας. Στο φιλόξενο περιβάλλον του Διεθνούς Μήνα Φωτογραφίας, μίας καθαρής διοργάνωσης υπέρ της καλλιτεχνικής φωτογραφίας, (ίσως είναι ευκαιρία, να ευχαριστήσουμε δημόσια, και το χορηγό μας την EPSON, και τον ίδιο τον οικοδεσπότη μας το Σταύρο Μωρεσόπουλο, που χωρίς τη βοήθειά τους και τη συνεργασία του ίσως ήταν αδύνατον να βρεθούμε αυτό το τριήμερο όλοι μαζί) καλούμεθα να παρουσιάσουμε τους εαυτούς μας. Καλούμεθα σε μία κάθοδο αυτογνωσίας, να κοιτάξουμε ότι καταφέραμε ή όχι να πραγματοποιήσουμε, στο πρόσφατο παρελθόν, να το καταγράψουμε, να το σχολιάσουμε, και αφού στηθούμε κριτικά απέναντί του, να παραδεχθούμε τα λάθη και τις παραλήψεις μας (αν υπάρχουν), αλλά και να βρούμε τα θετικά του και παρουσιάζοντάς τα στους υπόλοιπους, να βοηθήσουμε στην κοινή πορεία. Σας διαβεβαιώ, πως κάθε φορά που στο Φωτογραφικό Κέντρο ακολουθούμε μία παρόμοια διαδικασία προς το άμεσο παρελθόν και προς τις νέες ιδέες και προτάσεις, παρά το ζόρι της στιγμής και τις μεγάλες στροφές προς το εκάστοτε άγνωστο, η ομάδα, κατά ένα περίεργο τρόπο, βρίσκει νέες δυνάμεις και κουράγιο και συνεχίζει προς όλο και αυστηρότερους τόπους, επικεντρώνει όλο και περισσότερο τη δράση της προς 'την ιδέα', κάνει όλο και πιο ελεύθερα πράγματα.
Ας ανοίξουμε όλοι την ψυχή μας, και στο λίγο χρόνο που διατίθεται στον καθένα μας, αν χωράει, όποιος έχει κάτι σαν παρατήρηση, έστω, ή σαν κριτική προς κάποια άλλη ομάδα, ας την ακούσουμε και αυτή. Είναι πάντα οι παρατηρήσεις και οι διορθώσεις στην πορεία, που, εκτός από το καλό παράδειγμα, βοηθούν στην εξέλιξη. Το είπε και ο Δαρβίνος, ''η δυνατότητα να προσαρμόζεσαι στις σκληρές απαιτήσεις του περιβάλλοντος και της κοινωνίας, που γύρω σου καλπάζει δίχως να κοιτάζει τη δική σου μελαγχολία, (αυτό το έγραψε ο Σαββόπουλος), είναι που σου επιτρέπει να συνεχίζεις να υπάρχεις.''
Θέλω να πιστεύω ότι, η δεύτερη συνάντησή μας, στα πλαίσια μάλιστα του 13ου Διεθνή Μήνα Φωτογραφίας των Αθηνών, θα μας οδηγήσει σε θετικά συμπεράσματα και απολογισμούς και θα βοηθήσει για ακόμη πιο σύνθετα αποτελέσματα, στην επόμενη.
Καλή μας επιτυχία.
Καρκατσέλης Βασίλης
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
