Η φωτογραφία μας δεν είναι εμπόρευμα.
Η φωτογραφία μας αντιστέκεται. Η φωτογραφία μας ξεφεύγει από τον τοίχο και ξεχύνεται στο δρόμο. Η φωτογραφία μας είναι αγαθό, είναι κραυγή, είναι όπλο. Η φωτογραφία στο δρόμο δεν έχει καμία σχέση με τη φωτογραφία δρόμου. Η φωτογραφία στο δρόμο δε φοβάται τη φθορά, δε φοβάται το θάνατο. Για τούτο υπάρχει ελεύθερη, δρα ήρεμα μεν, με πάθος δε, χωρίς εμπάθεια. Η φωτογραφία στο δρόμο είναι ένα ελάχιστο, ένα τίποτα που δε ζητά τίποτε. Είναι σαν μία δυνατή φωνή προς το απέναντι φαράγγι της πόλης, που αφέθηκε να ταξιδεύει στο κενό, άγνωστο αν θα υπάρξει αντίλαλος, αν θα ακουστεί η ηχώ. Μία φωνή που αφέθηκε, με την περιέργεια του να δούμε αν θα γυρίσει πίσω, αν θα επιστρέψει μονή, ξερή ή μελωδική, ή ποιος ξέρει, αν μαζί της φέρει και κάποια απάντηση, μιαν άλλη άγνωστη φωνή απ την απέναντι πλαγιά, από άλλη χαράδρα.
Η φωτογραφία που βγαίνει στο δρόμο εντάσσεται αυτόματα σε ένα διαφορετικό πλαίσιο από αυτό μίας έκθεσης. Η φωτογραφία στο δρόμο δεν έχει σχέση με την Αγορά. Αντίθετα, ξεκινάει και αναφέρεται στην αποφετιχοποίησή του έργου τέχνης σαν εμπόρευμα. Θα μπορούσε ο δρόμος να καταργήσει το εντευκτήριο, να γίνει και το εργαστήριο μας, και το μπαράκι των πνευματικών συναντήσεών μας και ο τόπος των διαλογικών συζητήσεών μας, να γίνει η νέα μας, μεγαλύτερη όλων, γκαλερί, το ανοικτότερο χωρίς κερκίδες θέατρο όπου θα ανεβάσουμε το δράμα μας; Τι πρέπει να βρίσκεται εκεί έξω; Τι να βγάλουμε για να βγούμε;
Η φωτογραφία είναι ένα παραλληλόγραμμο (όχι πάντα) και έχει σημασία να μπορούμε να φανταζόμαστε τι συμβαίνει έξω από αυτό, πίσω από αυτό, τι θα υπάρχει εκτός ή μετά από αυτό. Η φωτογραφία έχει να λύσει τα δικά της προβλήματα και όχι αυτά των φωτογράφων. Η φωτογραφία στο δρόμο θα μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε τη μοναξιά μας; Είναι ένα πλαίσιο για τα πλαίσια και θα έχει ενδιαφέρον να μάθουμε τι θα συμβεί όταν διαταραχθεί η ισορροπία αυτών των σχέσεων.
Η ζωντανή φωτογραφία είναι ευκίνητη για να χωρά παντού στη ζωή. Ο καθημερινός αγέρας φυσά στα λιβάδια της και την κυματίζει, της επιτρέπει να φανερώνει, να αναδεικνύει τις κρυφές αρετές της, τις αλήθειες της. Μόνο στο θάνατο η τέχνη γίνεται άκαμπτη. Μέχρι τότε, κρυφτούλι θα παίζει με την αλήθεια κι εμάς, προσφέροντας εκπλήξεις και δυνατότητες, πέρα απ τις κορνίζες, πέρα από τις φυλακές των μουσείων ή τις χορηγίες της εξουσίας. Η φωτογραφία στο δρόμο ανοίγει πόρτες όχι για να δούμε αν αυτές λειτουργούν. Αδειάζουμε για να είμαστε γεμάτοι. Θυμώνουμε γιατί δε θέλουμε θυμωμένοι και άπραγοι στον καναπέ να είμαστε.
Η φωτογραφία στο δρόμο (όπως την εννοούμε εμείς) παίρνει τη μορφή εφήμερης εγκατάστασης. Η εγκατάσταση της φωτογραφίας στο δρόμο ή στον οποιοδήποτε δημόσιο χώρο γίνεται με τη μορφή δράσης, είναι ένα happening με τελετουργικό υπό μορφή παράστασης, με όσους παρόντες. Η φωτογραφία στο δρόμο είναι πράξη πολιτική και δεν έχει σχέση με την εν κρυπτό επικόλληση έργων της street art. Η φωτογραφία στο δρόμο, εκτός των άλλων, απεκδύεται και την καλλιτεχνική της υπόσταση, παύει να είναι μια αναπαράσταση του πραγματικού και γίνεται μία πραγματικότητα στην κυριολεξία.
Η φωτογραφία στο δρόμο ενδιαφέρεται περισσότερο για το πλαίσιο, το θεσμό εντός του οποίου η δράση, παρά για το ίδιο το έργο. Το περιεχόμενο των έργων και της δράσης είναι σύμφυτο αυτού του πλαισίου.
Στην παρούσα δράση, εικόνες της φύσης που πεθαίνει από την αδιαφορία μας, απετέλεσαν τη φωτογραφική βάση του υλικού. Η φωτογράφηση νεκρών από αυτοκίνητα ζώων, σαν καταφύγιο, σαν καμπανάκι κινδύνου και φωνή απόγνωσης της φύσης, έδωσε την πρώτη ύλη. Τα έργα κολλήθηκαν με θεατρικό τρόπο στον κεντρικό δρόμο του χωριού που βρίσκεται στην είσοδο της προστατευμένης περιοχής του Δέλτα των τεσσάρων ποταμών. Το σημείο ήταν πέριξ της κεντρικής πλατείας, έξω από την τράπεζα και τα καφενεία, πάνω στις διαβάσεις των πεζών. Η συνολική εγκατάσταση μιλάει για την αδιαφορία των εποχούμενων απέναντι στις ζωές που τυχαίνει να βρίσκονται στο διάβα τους, αλλά απευθύνεται, κυρίως, στους πεζούς, που σε λίγο θα μετατραπούν και αυτοί σε εποχούμενα βιαστικά τέρατα.
Ο πεζός με μία ματιά μπορεί να αντιληφτεί εύκολα το μέγεθος της εγκατάστασης, να περιηγηθεί σε αυτήν, να δει τις εικόνες στο σύνολό τους, εύκολα να πιάσει το νόημα, και τέλος, να διαβάσει τα συνθήματα για τον ρόλο του φωτογραφικού μέσου, που επίσης βρίσκονται παντού. Η αναγέννηση του κοινωνικού σώματος δε μπορεί να βασίζεται στην υποταγή στο υπέρτατο καλλιτεχνικό έργο. Το κοινό δε μπορεί να είναι παθητικό (γι αυτό συμμετέχει και στην εγκατάσταση), αλλά επινοητικό (για περεταίρω συμμετοχή σε πολλά και διαφορετικά πράγματα που τον αφορούν και δημιουργία). Οφείλουμε να εμπιστευτούμε νέες προοπτικές στον καθένα.
Ο στόχος δεν είναι μόνο η αλλαγή της ανθρώπινης συμπεριφοράς, δεν είναι η ευαισθητοποίησή μας απέναντι στο περιβάλλον, αλλά και η συνεχής αναψηλάφηση του πλαισίου εντός του οποίου θα μπορούσε να λειτουργεί σήμερα η σύγχρονη φωτογραφία. Πως την αντιμετωπίζουν οι φωτογράφοι, πώς το εν δυνάμει κοινό της; Τι και πως φωτογραφίζουμε, για ποιόν τυπώνουμε και πως συνοδεύουμε τα έργα μας στο ταξίδι τους προς την κοινωνία. Μας ενδιαφέρει ακόμη και η συζήτηση του γιατί κάνουμε τέχνη, σήμερα. Πχ θα μπορούσε η πολιτική στα έργα μας να γεννήσει και συγκινήσεις; Θα μπορούσε να γεννήσει μια νέα πολιτική επικαιρότητα; Θα μπορούσε, δίχως την ανάγκη καλλιτεχνικής νομιμοποίησης και πέρα από τα ρεύματα και τους - ισμούς που χωρίζουν, να προσφέρει μία εναλλακτική λύση ενάντια στον καλλιτεχνικό ατομισμό; Θα μπορούσε να λειτουργήσει σαν ελάχιστη αφορμή ή πλατφόρμα μίας συλλογικής πράξης αντίστασης;
Παράλληλες ταυτόχρονες δράσεις στον τόπο της εγκατάστασης, βοηθούν στην όσμωση και μεταξύ των τεχνών και για αυτή την περίφημη σχέση μας με τον κόσμο, που μας τίμησε με την παρουσία του. Η για ώρα παρουσία μας στο χώρο, δίπλα δίπλα με τους συνάδελφους καλλιτέχνες, με τους λοιπούς θεατές της δράσης μας (με αφορμή το παράλληλο πρόγραμμα), βοηθά στην ανάπτυξη γνωριμιών και διαλόγου, βοηθά στην κατανόηση της δικής μας θέσης και πράξης, προσφέρει πνευματική ευχαρίστηση, την ικανοποίηση που πάντα προκύπτει από μια τέτοια συνεύρεση. Πάσης φύσεως δράσεις είναι κατάλληλες. Από συνύπαρξη και άλλων εικαστικών τεχνών, μέχρι μουσική, θέατρο, χορό και παιδικό παιχνίδι.
Για την ομάδα ΘΥΜΩΜΕΝΟΙ
Καρκατσέλης Βασίλης
ΘΥΜΩ
ΜΕΝΟΙ
Ομάδα συλλογικής, φωτογραφικής δράσης
Το Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης με όχημα μια άτυπη ομάδα με το όνομα ΘΥΜΩ ΜΕΝΟΙ,
ξεκίνησε μια άλλου τύπου παράλληλη δράση με ένα οικολογικό φωτογραφικό happening στο Καλοχώρι, που έγινε στα πλαίσια της εκστρατείας εθελοντικών καθαρισμών στο Εθνικό Πάρκο Δέλτα Αξιού Λουδία Αλιάκμονα, την Κυριακή 14/3.
Σε ένα ρευστό περιβάλλον, σαν κι αυτό που ζούμε σήμερα, η τέχνη δε δικαιούται να ζει σε ένα δικό της κόσμο, σε έναν ιδιότυπο αυτισμό. Η εξωστρέφια και η συμμετοχή στα τεκταινόμενα είναι καθήκον αυτών που θέλουν να λέγονται καλλιτέχνες.
Έτσι και οι φωτογράφοι του ΦΚΘ δεν χάνουν από δω και στο εξής ευκαιρία για δράση στους δρόμους της πόλης, εκφράζοντας το θυμό τους για όλα αυτά που απλά τους πικραίνουν ή ακόμη περισσότερο γι αυτά που τους εξοργίζουν. Πολιτική, ειρήνη, οικολογία, ισότητα, δίκηο..... Με φωτογραφικές δράσεις, κάτω υπό ημιπαράνομες συνθήκες αν χρειαστεί, θα υψώσουμε -και θα ενώσουμε με άλλους- τη φωνή μας, γιατί είμαστε ΘΥΜΩΜΕΝΟΙ!
Ένα φωτογραφικό happening στο Καλοχώρι για γερά στομάχια....
Τα μέλη του ΦΚΘ από νωρίς συμμετείχαν στον καθαρισμό της περιοχής του Δέλτα και προς το μεσημεράκι, κι ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη στην πλατεία παιδική γιορτή, σταμάτησαν την κυκλοφορία και άρχισαν να κολλούν στο οδόστρωμα φωτογραφίες από πατημένα στους ελληνικούς δρόμους ζώα, σε φυσικό μέγεθος. Το θέαμα ήταν πραγματικά σκληρό για τους παρευρισκόμενους και ιδιαίτερα για τα παιδιά, αλλά πιστεύουμε ότι ακόμη πιο σκληρή είναι η πραγματικότητα για τα ίδια τα ζώα!
Ήταν μια οικολογική κίνηση που ήθελε να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο για το γεγονός του μακελειού που λαμβάνει κάθε χρόνο στους ελληνικούς δρόμους. Μια απίστευτα απάνθρωπη στάση, που -δυστυχώς- λίγους συγκινεί. Κι αν εξαιρέσει κανείς κάποια αρκουδάκια που σκοτώθηκαν τον τελευταίο χρόνο στην Εγνατία οδό, αυτό το μακελειό δεν περνάει ούτε καν στα ψιλά των εφημερίδων.
Θανάσης Ράπτης
Μια μέρα για το Δέλτα!
Εκστρατεία εθελοντικών καθαρισμών στο Εθνικό Πάρκο Δέλτα Αξιού - Λουδία - Αλιάκμονα
Στη διάρκεια του Μαρτίου και του Απριλίου, ο Φορέας Διαχείρισης, σε συνεργασία με το Δήμο Δέλτα, καθώς και τοπικούς συλλόγους και οργανώσεις της Θεσσαλονίκης, θα πραγματοποιήσει εθελοντικούς καθαρισμούς σε τέσσερα διαφορετικά σημεία του Εθνικού Πάρκου Δέλτα Αξιού - Λουδία - Αλιάκμονα.
Το Εθνικό Πάρκο είναι υπόθεση όλων μας! Προσφέρει σημαντικές «υπηρεσίες», όπως τροφή, οξυγόνο, καθαρισμό του γλυκού νερού, ενώ μπορεί να αποτελέσει έναν ιδανικό τόπο αναψυχής σε μικρή απόσταση από την πόλη της Θεσσαλονίκης.
Η ρύπανσή του από σκουπίδια των κατοίκων της περιοχής, αλλά και της Θεσσαλονίκης, είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει. Πέραν του περιβαλλοντικού κόστους και της αισθητικής υποβάθμισης, δημιουργεί την αίσθηση ότι πρόκειται για έναν τόπο χωρίς αξία, που προσφέρεται για παράνομες δραστηριότητες. Ήρθε ο καιρός να το αλλάξουμε αυτό!
Σας προσκαλούμε να λάβετε μέρος στις εκδηλώσεις για να δώσουμε όλοι μαζί το μήνυμα για καθαρό περιβάλλον. Αφιερώνουμε ένα κυριακάτικο πρωινό και χαιρόμαστε τη φύση!
Ελάτε να περάσουμε μαζί «Mία μέρα για το Δέλτα» στο πλαίσιο της εκστρατείας εθελοντικών καθαρισμών που διοργανώνουμε σε συνεργασία με το Δήμο Δέλτα. Το Εθνικό Πάρκο είναι υπόθεση όλων μας! Προσφέρουμε εθελοντική εργασία και γνωρίζουμε το Εθνικό Πάρκο που βρίσκεται έξω από το παράθυρό μας!
Ήδη είναι μαζί μας πολλές ομάδες και οργανώσεις (Ένωση Πεζών, Όμιλος Ουνέσκο Νέων Θεσσαλονίκης, Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης, Ποδηλάτες Θεσσαλονίκης, Παιδιά εν Δράσει, 26ο Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης, Αμερικανική Γεωργική Σχολή - Κολλέγιο Δημήτριος Περρωτής, Δράση για την Άγρια Ζωή, PINEWOOD, 26ο Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης, Καλλιστώ, Πολιτιστική Γέφυρα
Στο μεταξύ... έρχονται μαζί μας και άλλοι!
Ελάτε κι εσείς μαζί μας σε μια από τις παρακάτω ημερομηνίες:
13 Μαρτίου: Περιβαλλοντικό Πάρκο Γαλλικού Ποταμού
- Καθαρίζουμε το Πάρκο
- «Στόχος» της δράσης καθαρισμού είναι το Περιβαλλοντικό Πάρκο Γαλλικού Ποταμού, καθώς και η παράκτια περιοχή του Καλοχωρίου.
- Μην ξεχάσετε τη γιορτή!
Μετά το τέλος του καθαρισμού, γύρω στη 1 ή 1:30, στην κεντρική πλατεία του Καλοχωρίου, η Ομάδα ΘΥΜΩΜΕΝΟΙ του ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ έχει για μας ένα ακτιβιστικό φωτογραφικό happening. Παράλληλα, τα Παιδιά εν Δράσει θα οργανώσουν για μας ένα πάρτι με ζογκλέρ και ξυλοπόδαρους, στο οποίο καλούνται να συμμετάσχουν μικροί και μεγάλοι. Μαζί μας η έκτη τάξη του Δημοτικού Σχολείου Βαλμάδας με ένα εκπληκτικό σκετσάκι εμπνευσμένο από τον υγρότοπο.
20 Μαρτίου: Παράκτιο Τμήμα Χαλάστρας, Φυλάκιο Δασαρχείου
3 Απριλίου: Εκβολές ποταμού Λουδία
10 Απριλίου: Παραποτάμιο Δάσος Ανατολικού (Βαλμάδα)
Περισσότερες πληροφορίες στο www.axiosdelta.gr, τηλ 2310 794811.
Το ραντεβού θα είναι κάθε φορά στις 10 το πρωί!
ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ
Θα υπάρχουν πλαστικές σακούλες και γάντια για τους συμμετέχοντες.
Οι συμμετέχοντες θα χωριστούν σε ομάδες και θα αναλάβουν να "σαρώσουν" κάποια περιοχή, που θα οριστεί επί τόπου.
Θα δοθούν σακούλες σε δύο διαφορετικά χρώματα: πράσινες για τα ανακυκλώσιμα και μπλε και τα μη ανακυκλώσιμα υλικά.
Οι συμμετέχοντες θα είναι καλό να έρθουν με "στολές εργασίας" και στεγανά παπούτσια.
Οι εθελοντές θα κληθούν να φτάσουν μόνο ως εκεί που είναι ασφαλές για τους ίδιους. Τα βαριά αντικείμενα και τα μπάζα θα αφαιρεθούν σε δεύτερη φάση από το Δήμο Δέλτα και το Φορέα Διαχείρισης.
Στην προστατευόμενη περιοχή δεν υπάρχουν καταστήματα - καντίνες. Είναι καλό να έχει κανείς μαζί του ότι θεωρεί ότι θα του χρειαστεί πχ. ένα μπουκαλάκι νερό ή ένα σάντουιτς ή να το προμηθευτεί από τους οικισμούς της περιοχής.
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ
Το Περιβαλλοντικό Πάρκο Καλοχωρίου δημιουργήθηκε πριν από μερικά χρόνια από το Δήμο Εχεδώρου στο πλαίσιο προγράμματος Interreg. Ο Φορέας Διαχείρισης πραγματοποιεί εκεί πολλές από τις ξεναγήσεις του σε σχολεία και ομάδες, καθώς στο Πάρκο υπάρχουν δύο όμορφες φυσικές μικρές λίμνες, όπου μπορεί κανείς να δει πολλά είδη πουλιών: εκατοντάδες παπιά το χειμώνα (κιρκίρια, φαλαρίδες, πρασινοκέφαλες, ψαλίδες), αρπακτικά (γερακίνες, αετογερακίνες, καλαμόκιρκοι, ψαραετός κατά την μετανάστευση), ερωδιούς, φοινικόπτερα, αργυροπελεκάνοι.
Δυστυχώς, σήμερα το Πάρκο έχει παραδοθεί «στο έλεος του χρόνου» και «αποσυντίθεται» ελλείψει συντήρησης. Ζητάμε από τη νέα αρχή του Δήμου Δέλτα να το προστατεύσει και να το αναδείξει, γιατί είναι μία κληρονομιά για όλους μας! Επίσης, πρέπει ο Δήμος να φροντίσει για την απομάκρυνση των μαντριών που έχουν απομείνει, η θέση τους δεν είναι πια εδώ! Φανταστείτε μία κυριακάτικη εκδρομή σε ένα όμορφο καθαρό τοπίο γεμάτο γαλήνη και άγρια ζωή . . . .
Την Κυριακή 13 Μαρτίου θα κάνουμε τα πρώτα βήματα για την αποκατάστασή του!
Στο παράκτιο τμήμα ως το κτίριο του Ινστιτούτου ΕΘΙΑΓΕ τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί ο αριθμός των σταχτοτσικνιάδων (οι γκρι ερωδιοί) που κάνουν προσπάθειες να δημιουργήσουν εδώ αναπαραγωγική αποικία.
Χαρακτηριστικό της περιοχής είναι βέβαια και τα πεταμένα λάστιχα, τα οποία ελπίζουμε να συγκεντρώσουμε με τη βοήθεια του Δήμου Δέλτα, ώστε να τα περισυλλέξει η εταιρεία ανακύκλωσης ελαστικών Ecoelastica.
Στην παράκτια περιοχή Καλοχωρίου συναντά κανείς συνήθως πολλούς κορμοράνους, τις παγκοσμίως απειλούμενες λαγγόνες και τους αργυροπελεκάνους που ταξιδεύουν ως εδώ για να τραφούν από το ... σπίτι τους, στη λίμνη Πρέσπα. Εδώ θα δούμε και τα φοινικόπτερα (τα γνωστά φλαμίγνκο), τα οποία φέτος για ανεξήγητους λόγους προτιμούν τη θάλασσα, αντί της λιμνοθάλασσας που βρίσκεται πίσω από το ανάχωμα, που ήταν το αγαπημένο τους στέκι κάθε χρόνο.
Χαρακτηριστικό παράδοξο του τοπίου είναι οι βυθισμένες στο νερό κολώνες της ΔΕΗ που βρέθηκαν εκεί με την καθίζηση του εδάφους της περιοχής, που κι αυτή με τη σειρά της οφείλεται στην χρόνια υπεράντληση του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα για τις ανάγκες ύδρευσης της Θεσσαλονίκης.
Η περίπτωση της λιμνοθάλασσας Καλοχωρίου είναι μοναδική στην Ελλάδα, καθώς πρόκειται για έναν «νέο» υγρότοπο που δημιουργήθηκε σταδιακά από τα μέσα της δεκαετίας του 50, ως αποτέλεσμα της καθίζησης του εδάφους που προκλήθηκε από την υπεράντληση νερών από τους υπόγειους υδροφορείς σε συνδυασμό με τη χαλαρή σύσταση του εδάφους (Anastasiadis et al 2004).
Πριν την εκτροπή του ποταμού Αξιού, το 1934, η περιοχή καλύπτονταν από εκτεταμένα έλη. Την περίοδο 1955 - 1980 η Εταιρεία Ύδρευσης Θεσσαλονίκης έκανε πολλές γεωτρήσεις στην περιοχή του Γαλλικού ποταμού για την υδροδότηση της πόλης της Θεσσαλονίκης, ενώ το ίδιο διάστημα έγιναν πολλές ακόμη γεωτρήσεις από ιδιώτες.
Αποτέλεσμα ήταν ο υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας της περιοχής να πέσει κατά 36 μέτρα από το 1976 (ΕΚΒΥ & ΟΡΘ 2004, Anastasiadis et.al. 2004). Επιπλέον η καθίζηση του εδάφους στο Καλοχώρι ήταν περίπου 1,20 μέτρα μεταξύ 1965 - 1975, ενώ στην δεκαετία του 90 έφτασε τα 2,5 μέτρα. Για την αντιμετώπιση ενδεχόμενης πλημμύρας του Καλοχωρίου κατασκευάστηκαν το 1976 παράκτιο ανάχωμα, αποστραγγιστική τάφρος και αντλιοστάσιο.
Σήμερα η λιμνοθάλασσα καλύπτει μία έκταση 2.260 στρεμμάτων. Ο πυθμένας της λιμνοθάλασσας βρίσκεται 0,5 - 1 μέτρο κάτω από τη θάλασσα. Παρά την γενική υποβάθμιση της λιμνοθάλασσας λόγω ξηρασίας, σκουπιδιών και αποβλήτων, παραμένει μία από τις πιο σημαντικές περιοχές μέσα στην προστατευόμενη περιοχή λόγω του μεγάλου αριθμού παρυδάτιων πουλιών που μπορεί να παρατηρήσει κανείς εκεί όλες τις εποχές.
Το φαινόμενο της καθίζησης είναι ορατό και στην εκβολή του Γαλλικού ποταμού, όπου μπορεί κανείς να δει τους τηλεφωνικούς στύλους μέσα στη λιμνοθάλασσα, εκεί που άλλοτε ήταν βοσκότοπος.
- Ποτάμια, Υγρότοποι και Θερμαϊκός Κόλπος
- Οι ποταμοί Αξιός, Λουδίας και Αλιάκμονας αρδεύουν τη δεύτερη μεγαλύτερη -μετά το Θεσσαλικό κάμπο- πεδιάδα της Ελλάδας. Επίσης σχηματίζουν το μεγαλύτερο σε έκταση δελταϊκό οικοσύστημα της Ελλάδας.
- Αλιάκμονας Ποταμός
Ο Αλιάκμονας είναι ο μεγαλύτερος σε μήκος ποταμός της χώρας μας και διατρέχει μία διαδρομή περίπου 350 χλμ. από τις πηγές του στον Γράμμο και το Βόϊο ως την εκβολή του στον Θερμαϊκό. Η μέση παροχή του είναι 97 κυβικά μέτρα/δευτερόλεπτο. Η ροή του ρυθμίζεται από μία τεχνητή λίμνη που δημιουργείται από ρυθμιστικό φράγμα το οποίο δέχεται τα νερά από τρία υδροηλεκτρικά φράγματα που βρίσκονται ανάντι: φράγμα Πολυφύτου (1974), Σφηκιάς (1975) και Ασωμάτων (1985). Στον Αλιάκμονα εκβάλλει και η Τάφρος 66 μήκους 35 χλμ. Η τάφρος 66 σχεδιάστηκε για να δέχεται μέρος από τα νερά που προέρχονται από το αποστραγγιστικό δίκτυο της πρώην λίμνης Γιαννιτσών.
- Αξιός Ποταμός
Ο Αξιός είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος σε μήκος ποταμός της Ελλάδας με συνολικό μήκος 320 χλμ., από τα οποία 76 χλμ. είναι σε ελληνικό έδαφος. Πηγάζει από την Π.Γ.Δ.Μ., αλλά και από το όρος Βαρνούντα στον νομό Φλώρινας, και εκβάλλει στον Θερμαϊκό κόλπο. Στη λεκάνη απορροής του περιλαμβάνονται ολόκληρη η ΠΓΔΜ, μικρό μέρος της δυτικής Βουλγαρίας, μικρό μέρος της Σερβίας, και στην Ελλάδα οι νομοί Φλώρινας, Κιλκίς, Πέλλας και Θεσσαλονίκης. Το 95% της λεκάνης απορροής του βρίσκεται στην ΠΓΔΜ. Η μέση παροχή του είναι 165 κυβικά μέτρα/δευτερόλεπτο.
Στις αρχές του 20ου αιώνα η εκβολή του Αξιού ήταν λίγα χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Θεσσαλονίκης απειλώντας με αποκοπή τη θαλάσσια πρόσβαση στο λιμάνι λόγω της συνεχούς απόθεσης φερτών στον Θερμαϊκό. Η κοίτη του ποταμού μετατοπίστηκε με τεχνικά έργα στη θέση που βρίσκεται σήμερα.
Τα έργα ξεκίνησαν το 1930 και ολοκληρώθηκαν το 1934. Από τότε το δέλτα του ποταμού εξελίχθηκε γρήγορα δημιουργώντας μία εκτεταμένη δελταϊκή πεδιάδα. Όμως, πρόσφατες μετρήσεις δείχνουν ότι η μείωση της υδατοπαροχής και στεροεπαροχής του έχουν ως αποτέλεσμα την διάβρωση του δέλτα κατά τα τελευταία 30 χρόνια (Karageorgis et al 2005).
Κατά μήκος της κοίτης του Αξιού υπάρχουν μέχρι στιγμής 13 φράγματα από τα οποία τα δώδεκα είναι σε παραπόταμούς του στην Π.Γ.Δ.Μ. (Poulos et. al. 2000).
Λουδίας Ποταμός και Λίμνη των Γιαννιτσών
-
Ο ποταμός Λουδίας έχει συνολικό μήκος 39 χλμ. και μέση παροχή 20 κυβικά μέτρα/δευτερόλεπτο. Αποτελεί ουσιαστικά ένα τεχνητό κανάλι που διανοίχτηκε την δεκαετία του '30 όταν έγιναν τα έργα αποξήρανσης της Λίμνης των Γιαννιτσών (ή λίμνη Λουδία όπως ονομαζόταν).
Έως το 500 μ.Χ. περίπου είχε πλέον σχηματιστεί οριστικά η Λίμνη του Λουδία, καθώς το Δέλτα του Αξιού είχε ενοποιηθεί με το Δέλτα του Αλιάκμονα. Η Λίμνη του Λουδία ήταν αρχικά υφάλμυρη αλλά με την πάροδο των αιώνων μετατράπηκε σε έλος γλυκού νερού καθώς δεχόταν τα νερά από τους ποταμούς που στράγγιζαν το ορεινό τόξο της Πέλλας (Βόρας, Τζένα, Πίνοβο, Πάϊκο) και το βόρειο Βέρμιο.
Οι διαδρομές που ακολούθησαν τα ποτάμια Αξιός, Αλιάκμονας και Λουδίας στην ιστορία τους δεν είναι ακριβώς γνωστές παρά μόνο από αποσπασματικές αναφορές ιστορικών πηγών. Για παράδειγμα ο Στράβων (64 π.Χ. έως 19 μ.Χ.) αναφέρει ότι ένας παραπόταμος του Αξιού εκβάλλει στην Λίμνη Λουδία, ενώ πολύ παλαιότερα ο Ηρόδοτος (484 - 410 π.Χ.) αναφέρει ότι ο ποταμός Λουδίας και ο ποταμός Αλιάκμονας ήταν ενωμένοι αρκετά πριν την εκβολή τους στη θάλασσα.
Στα μέσα του 19ου αιώνα ο Λουδίας ήταν συμβάλλων ποταμός του Αξιού. Η Λίμνη Λουδία που αργότερα ονομάστηκε Λίμνη των Γιαννιτσών (και αποτέλεσε το «σκηνικό» για το περίφημο βιβλίο της Πηνελόπης Δέλτα Τα Μυστικά του Βάλτου) κάλυπτε στις αρχές του 20 αιώνα μία έκταση 25 - 30 τ. χλμ. τους καλοκαιρινούς μήνες. Τον χειμώνα η έκταση της λίμνης έφτανε τα 220 τ. χλμ., ενώ σε ιδιαίτερα βροχερές χρονιές μπορεί να έφτανε και τα 350 τ. χλμ. Η λίμνη υπήρχε μέχρι και το 1933, όταν ξεκίνησαν τα έργα αποξήρανσης στο πλαίσιο των γενικότερων έργων αποξήρανσης στην πεδιάδα της Θεσσαλονίκης.
Σήμερα ο Λουδίας δεν είναι πια ένα φυσικό ποτάμι αλλά ένα αποστραγγιστικό κανάλι που σκοπό έχει να μεταφέρει τα νερά από το αποστραγγιστικό δίκτυο της πρώην Λίμνης Γιαννιτσών στον Θερμαϊκό.
Ο ΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ ΕΠΙΣΚΕΠΤΗ
Ξεκινώντας για μία βόλτα στη φύση ας έχουμε στο μυαλό μας ότι έχουμε ευθύνη να προστατεύσουμε την ύπαιθρο για το παρόν και για το μέλλον. Γι αυτό, ας εξασφαλίσουμε με τη συμπεριφορά μας ότι δεν βλάπτει τα ζώα, τα φυτά και το τοπίο, αλλά και δεν ενοχλεί τους συνανθρώπους μας. Επισκεπτόμενοι την προστατευόμενη περιοχή του Δέλτα Αξιού - Λουδία - Αλιάκμονα, και για να χαρείτε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις ομορφιές της, σας προτείνουμε να ακολουθήσετε μερικούς απλούς κανόνες:
Ενημερωθείτε από τα έντυπα και την ιστοσελίδα του Φορέα Διαχείρισης για το καθεστώς προστασίας της περιοχής και τις αξίες της.
Ενημερωθείτε για τις προσβάσεις, τις διαδρομές και τις ιδιαιτερότητές της, ώστε να έχετε μία ευχάριστη και ασφαλή εκδρομή.
Φροντίστε να έχετε μαζί σας όλα τα απαραίτητα, όπως νερό και κατάλληλα ρούχα και παπούτσια.
Το μόνο που πρέπει να παίρνετε μαζί σας φεύγοντας είναι τα σκουπίδια σας. Μην αφαιρείτε από τη φύση φυτά, πέτρες ή οτιδήποτε άλλο. Αφήστε τα στη θέση τους για να τα χαρούν και οι άλλοι ή εσείς όταν θα ξαναπάτε.
Μην ενοχλείτε τα πουλιά και τα άγρια ζώα. Σκεφτείτε ότι η διακριτική σας παρουσία στη φύση θα σας ανταμείψει με την ηρεμία του τοπίου και με ευχάριστες συναντήσεις με τα πουλιά και τα ζώα της περιοχής.
Αφήστε το αυτοκίνητό σας και περπατείστε όσο μπορείτε.
Μην ανάβετε φωτιά και μην πετάτε αναμμένα τσιγάρα ή εύφλεκτα αντικείμενα.
Αν έχετε μαζί σας το κατοικίδιό σας διασφαλίστε ότι δεν θα προκαλέσει κίνδυνο ή ενόχληση σε άλλα οικόσιτα ή άγρια ζώα και σε ανθρώπους.
Σεβαστείτε την ιδιωτική ζωή και την ηρεμία των άλλων. Στους αγροτικούς δρόμους μειώστε ταχύτητα και δώστε προτεραιότητα και χώρο σε περιπατητές, ποδηλάτες, κοπάδια οικόσιτων ζώων.
Ενημερώστε το Φορέα Διαχείρισης, την αγροφυλακή ή την αστυνομία εάν διαπιστώσετε ότι γίνεται παράνομο κυνήγι, ή υπάρχει φωτιά ή γίνεται οποιαδήποτε άλλη βλαπτική ή παράνομη ενέργεια.
