ΣΙΩΠΕΣ
Μία έκθεση φωτογραφίας του Φωτογραφικού Κέντρου Θεσσαλονίκης (ΦΚΘ).
Συμμετέχουν οι:
Κώστας Ευαγγελάτος,, Δημήτρης Προκοπίου, Αθανάσιος Αθανασιάδης, Mistal Katerina.
Παράξενες εποχές. Ποιος και γιατί δεν μιλά; Ποιος και γιατί δεν φωνάζει; Μήπως δεν συμβαίνει κάτι το πολύ τρομερό γύρω μας; Οι μέρες μας κυλούν ήσυχα; Που είναι η φωτογραφία να εκφράσει την αγανάκτησή της για την κατάρρευση τόσων και τόσων αξιών, τόσων και τόσων κατακτήσεων του ανθρώπου, που είναι η νέα φωτογραφία να διαμαρτυρηθεί για τον νέο αντιανθρωπισμό των Αγορών; Ποια φωτογραφία μπορεί να μιλήσει, χωρίς να είναι φλύαρη;
Κάποτε νομίζαμε ότι όλα έχουν λεχθεί και έμεναν τα παιχνίδια της φόρμας να μας απασχολούν. Τώρα, όμως, είναι που καταλαβαίνουμε πως τίποτα δεν έχει ειπωθεί ακόμη. Ποια τέχνη είναι χρειαζούμενη στον καιρό μας; Ποια τέχνη έχει ανάγκη το κοινό μας; Ποια οι δημιουργοί τέχνης; Οι δημιουργοί χρειάζονται την τέχνη τους; Το περιεχόμενο του έργου απόκτησε ξανά προέχουσα σημασία.
Ο φωτογράφος που αναπαράγει παθητικά αυτό που βρίσκεται μπροστά από τη μηχανή του, τι βλέπει; Που βρίσκεται; Μέσα σε ποια γεγονότα τοποθετεί τον εαυτό του, άρα τη μηχανή και την τέχνη του; Που βρισκόσουν θα τον ρωτήσει (;) η ιστορία τη μέρα που σκότωναν το γείτονά σου; Τι φωτογράφιζες την ημέρα που έκλεισε το μοναδικό εργοστάσιο του χωριού σου και έμεινε άνεργος πατέρας και αδελφός; Ποιος, άραγε, περίμενες και από πού να δήλωνε παρών; Αν ο φωτογράφος είναι εξάρτημα της μηχανής του, γιατί την αφήνει στο ντουλάπι; Τα μηχανήματα δεν φτιάχτηκαν για να σκουριάζουν.
Στην αντίθετη περίπτωση, αν ο φωτογράφος δεν είναι εξάρτημα μιας φωτογραφικής μηχανής, αλλά σκεπτόμενος άνθρωπος, τότε πως χρησιμοποιεί τα εργαλεία της τέχνης του; Αυτός που διάλεξε το μέσον της φωτογραφίας για να μιλήσει, τι έχει να μας πει; Τι γράφει σήμερα με το φως για το σήμερα και τις αγωνίες του; Για ποιες ιδέες, για ποια πραγματικότητα θα ακούσουμε τα έργα του να φωνάζουν; Ποιάς εποχής θα μας αφηγηθούνε ιστορίες; Για ποιο τμήμα του αντιληπτού κόσμου θα μας κάνουν να παλέψουμε; Τι θα μας δείξουν πέρα από όσα κι όλας κατέχουμε ή νομίζουμε πως γνωρίζουμε; Έχει τα κότσια ενός φίλου της σοφίας για να υποβάλει θεμελιώδη ερωτήματα με τις εικόνες του, τέτοια που να χάσουμε τον ύπνο μας;
Να μερικά από τα ερωτήματα που θέτει αυτή η έκθεση. Που βρίσκεται ο καλλιτέχνης στη σημερινή κοινωνία; Που θέλει να τοποθετήσει το έργο του; Τεχνηέντως, οι τέσσερεις δημιουργοί, που περιελήφθησαν σε αυτήν, απαντούν ο καθένας με το δικό του τρόπο, χρησιμοποιεί ο καθένας τη δική του φόρμα, και εν τέλει, αυτοτοποθετείται σε ξεχωριστή πλευρά του ποταμού.
Ο Ευαγγελάτος συμμετέχει με φωτογραφίες της πνευματικής παρουσίας του στο εξωτερικό, σε μία Ευρωπαϊκή μητρόπολη των τεχνών. Φωτογραφίες των αποτελεσμάτων της παρουσίας του. Κολλά (με μία μη καταγεγραμμένη δράση) στην ιστορία της δημόσιας τέχνης το δικό του ίχνος, σαν απόδειξη ότι υπάρχουμε. Το σήμερα στο παλαιό που έχει φτάσει στο σήμερα, προσωρινά, όμως, μέχρι να το πάρει και αυτό ο αγέρας.
Ο Αθανασιάδης, συμμετέχει με τα αυτοπορτρέτα του. Όλος ο τοίχος είναι ένα έργο. Με πολλαπλές λήψεις διαφορετικές παρεμφερείς ή αντιφατικές εκφράσεις στο ίδιο έργο, προβληματίζει το θεατή. Τελικά, ο φωτογράφος, ο οποίος θα παρευρίσκεται στα εγκαίνια, ώστε να γίνεται άμεσα η γνωριμία, η ταύτιση του παρόντα με τον εικονιζόμενο από τους επισκέπτες της έκθεσης, κραυγάζει ή γελά ; Και γιατί δίχως φωνή;
Στην αντίπερα αυτής της χρησιμοποίησης του εαυτού σαν μέσον διατύπωσης ερωτημάτων, στέκονται ο Προκοπίου και η Mistal. Ο πρώτος ασχολείται με την απόλυτη σιωπή, αυτήν που δείχνει να επικρατεί στο δημόσιο χώρο. Παρά τα όσα συμβαίνουν υπογείως, τίποτε δε μοιάζει να διαταράσσει το φωτεινό μονοπάτι της αμεριμνησίας. Σαν σε πασαρέλα τα δήθεν μοντέλα διαβαίνουν, οι δήθεν φωτογράφοι φωτογραφίζουν. Το όμορφο δεν ασχολείται με μπας κλας πράγματα. Μία μοναχική σιωπή επιδαψιλεύεται.
Το ίδιο και από τις εικόνες της Mistal, κανένας ήχος δεν ακούγεται, παρά το ξύλο που βλέπουμε να πέφτει στο καλά μονωμένο κρατητήριο της ασφάλειας. Οι ζαρντινιέρες και το μισοσκόταδο είναι στο δρόμο. Στα υπόγεια το φως λούζει τα πάντα. Όχι όμως το φως του διαλόγου ή της ανθρωπιάς αλλά αυτό της εξουσίας. Ώρες ολάκερες η ελευθερία βιάζεται από τα σκυλιά, δήθεν φύλακες, στα καλοφωτισμένα στενά μονόχωρα λευκά υπόγεια. Τα εκτελεστικά όργανα, χωρίς λόγο, παρέχουν αφειδώς θέαμα. Η φωτογράφος ήταν εκεί. Οι υπόλοιποι είναι στη θέση τους;
Βασίλης Καρκατσέλης
ΥΓ
Πριν δέκα περίπου χρόνια, μετά από τόσων χρόνων αβάσταχτη σιωπή, αυτοκτόνησε ο Κύπριος φωτογράφος, που τη δεύτερη ημέρα της απόβασης των τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο, έχοντας το ραδιόφωνο κλειστό, συνέχιζε να φωτογραφίζει τη σκιά από ένα λουλούδι στον κήπο του, μέχρι που πέταξαν πάνω του τα ελικόπτερα. Από τότε δεν ξαναέπιασε, από τη ντροπή του, μηχανή, ενώ κατέστρεψε όλα τα έργα, για τη δημιουργία των οποίων είχε επιτρέψει στον εαυτό του να μείνει εκτός της πραγματικότητας τόσο πολύ. Γιατί άραγε αυτοκτόνησε; Τυχαίο; Δε νομίζω
Το ΦΚΘ είναι ένας δυναμικός ανοικτός προς όλους φορέας (συνασπισμός καλλιτεχνών φωτογράφων) προώθησης της Δημιουργικής φωτογραφίας, που εργάζεται προς όλες τις κατευθύνσεις του μέσου, για να φέρει τη φωτογραφία, όχι μόνο σε ένα συνεχή διάλογο με τον εαυτό της, αλλά και με την κοινωνία, και με δημιουργούς άλλων τεχνών.
Επικεντρώνει την προσοχή του στη δημιουργία καταστάσεων, που θα μπορούσαν να αναμοχλεύουν, σε συνεχή βάση, και να κάνουν ορατές τις νέες τάσεις του μέσου, να αναδείξουν δημιουργούς της νέας γενιάς, να συντηρούν την κινητικότητα μεταξύ των τεχνών.
Αυτή η ευρείας κλίμακας μορφοτύπων ανομοιογενής ομάδα διαμορφώνεται συνεχώς κάτω από τη δυναμική των επί μέρους στόχων project, και τη συνεχή προσθαφαίρεση δημιουργών διαφορετικών καλλιτεχνικών θέσεων, εναλλακτικών αντιλήψεων σχετικά με το ρόλο και τους σκοπούς της τέχνης. Αυτή η συνύπαρξη σε κοινές παραγωγές δημιουργών που εκφράζονται διαφορετικά, τόσο σε τεχνικό, όσο και σε περιεχόμενο ή επίπεδο εξιστόρησης, θεωρεί ότι βοηθά κοινό, κριτικούς και δημιουργούς να εμπλακούν στο διάλογο για το τι και πως φωτογραφίζει η φωτογραφία στο εκάστοτε σήμερα.
