Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΜΕΤΑ ΤΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ
(Μία σειρά εκθέσεων στην Ξάνθη)
Πολυχώρος βιβλιοπωλείου Παπασωτηρίου
Έκθεση φωτογραφημάτων του Βασίλη Καρκατσέλη .
Στη σειρά των εκθέσεων του Φωτογραφικού Κέντρου Θεσσαλονίκης με τον γενικό τίτλο <<Μετά το Μεταμοντέρνο>> γίνεται μία προσπάθεια να συγκεντρωθούν για τον περιπατητή, που θα ήθελε να περιδιαβεί όλους τους χώρους των εκθέσεων, αρκετές από τις μορφές της φωτογραφίας που απασχολούν τους δημιουργούς φωτογράφους σήμερα. Σε ένα κόσμο που αλλάζει συνεχώς, θα ήταν λάθος να περιμένουμε από τη φωτογραφία, τη νεωτέρα των εικαστικών τεχνών, να παραμείνει σε αναλύσεις, σε φόρμες και πρακτικές επικοινωνίας με το κοινό της στον προηγούμενο αιώνα.
Για το τι φωτογραφίζουν οι δημιουργοί σήμερα και πως αντιμετωπίζουν το μέσον που διαλέξανε να εκφραστούνε (έστω για ένα τμήμα της ευρύτατης αυτής γκάμας και δυνατοτήτων), προσπαθεί να μιλήσει αυτή η ομάδα εκθέσεων στην Ξάνθη.
Φωτογραφίες ονειρικές ενός κατασκευασμένου χώρου, στέκονται δίπλα σε επιζωγραφισμένες με παραδοσιακό τρόπο, αλλά και άλλες, σύνθετης τεχνικής, προϊόντα του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Φωτογραφίες καταγραφής, φωτογραφίες συγχρόνου ντοκουμέντου και προσωπικής (υποκειμενικής) απόδοσης του πραγματικού, συνυπάρχουν με εικόνες διάσπασης αυτού του πραγματικού και με κατασκευές φωτογραφικού περιβάλλοντος. Η φωτογραφία σαν υλικό προς δημιουργία μεταφωτογραφημάτων, η φωτογραφία στο χώρο, η φωτογραφία σε διάλογο με το αντικείμενο που απεικονίζει, η φωτογραφία του σήμερα, σε διάφορες αλληλοσυμπληρούμενες εκδοχές.
ΜΕΤΑ ΤΟ ΠΟΡΤΡΕΤΟ
Στην έκθεση του Βασίλη Καρκατσέλη στον Παπασωτηρίου, θα παρακολουθήσουμε την τύχη της φωτογραφίας μετά την οριστικοποίησή της, μετά από αυτό που πολλοί θεωρούν το τέλος της, την εκτύπωσή δηλαδή μίας λήψης σε χαρτί. Η φωτογραφία δεν τελειώνει με τη λήψη, ούτε με την εκτύπωση, ούτε καν με επεμβάσεις εκ των υστέρων, επάνω στην εκτύπωση.
Σε μία από τις πιο καθιερωμένες αξίες του μέσου, τη φωτογραφία πορτρέτου, έρχεται ο δημιουργός, σα νεοβέβηλος, να επέμβει, (σκίζει, ψαλιδίζει και επανασυναρμολογεί), με αποκλειστικό σκοπό, να την οδηγήσει στον μετά τη φωτογραφία χρόνο, στο μετά το δεδομένο πεδίο.
Πολλοί θεωρητικοί της φωτογραφίας αναγνώρισαν σε αυτή, την υπέρτατη δύναμη να φυλακίζει το χρόνο και να τον μεταφέρει, μέσω της τυπωμένης εικόνας, σε τόπους και κυρίως χρόνους κατοπινούς. Αν, όμως, η φωτογραφία παγώνει το χρόνο, η δημιουργική αποσύνθεση αυτού του παγιωμένου χωροχρόνου, προσθέτει ή αφαιρεί χρόνο στο χρόνο; Να το ερώτημα που τίθεται στον θεατή της έκθεσης.
Οι πολλοί φωτογραφικοί χρόνοι στο ίδιο πλαίσιο, συμπεριλαμβάνουν (εκτός από τους φωτογραφισμένους παράλληλους χρόνους) και τη δράση της αποδόμησής τους και το χρόνο της επανασύνδεσης από τον καλλιτέχνη με την ιδέα που παράγει ένα έργο. Από τη στιγμή, όμως, που (μέσω της συσσώρευσης) αυτοί οι παράλληλοι χρόνοι) οριστήκαν από πλαίσιο, θα έπρεπε να λειτουργούν κιόλας και να εκλαμβάνονται, σαν ένα γεγονός πεπερασμένο, σαν κάτι που έγινε, έστω σε διαφορετικές περιόδους και φάσεις, αλλά εδώ και καιρό, πάει τελείωσε. Όπως η φωτογραφία μας παρουσιάζει κάτι που υπήρξε σε αόριστο χρόνο, έτσι και τα νέα έργα παρουσιάζουν τα αποτελέσματα επεμβάσεων σε φωτογραφικά χαρτιά (νεκροί χρόνοι), που έγιναν σε έναν επίσης παρελθόντα χρόνο, για ενεστώτα διάλογο. Η ιστορία της ιστορίας δηλαδή, όχι σαν δεδομένο, αλλά σαν ανοικτό γεγονός.
Στο έργο του Βασίλη Καρκατσέλη που θα δούμε στον Παπασωτηρίου, η ιστορία (μέσω του αποχαρακτηρισμού της χρήσης της φωτογραφίας) είναι εντελώς ανοικτή. Οι μικρές ανεξάρτητες ιστορίες του καθένα μας, που αποτελούν τμήματα ενός πολύ μεγαλύτερου όλου, αυτού της ιστορίας των καιρών μας, μέσω της καλλιτεχνικής αποδόμησης και σύνθεσης, φτάνουν στον αναγνώστη τους, όχι σαν θέσφατα, όχι σαν αδιαπραγμάτευτα συμβάντα, αλλά σαν ανοικτά συστήματα με δυνατότητες ξεχωριστής νοηματοδότησης από τον κάθε ενεργό θεατή.
Ο. Γ. Σ.
