"Aspects of Balkan Photography.
Νέα διαδρομή σε καιρούς κρίσης" - Θεσσαλονίκη 2012”
Το Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο του παραπάνω θεσμού του, διοργάνωσε σειρά παράλληλων εκθέσεων, ημερίδων, διαλέξεων και άλλων εκδηλώσεων στην πόλη της Θεσσαλονίκης, κατά την περίοδο Σεπτέμβριος – Οκτώβριος του 2012. Σε αυτές παρουσιάστηκαν πολλές από τις τάσεις της σύγχρονης φωτογραφίας σ' αυτή την πλευρά της Ευρώπης, καθώς και οι ιδιαιτερότητες που χαρακτηρίζουν το μωσαϊκό των λαών που κατοικούν στα Βαλκάνια.
Κατά την περίοδο αυτή και για αυτόν τον θεσμό, έφτασαν στην πόλη, για τον έναν ή άλλον λόγο, πλήθος φωτογράφων, επιμελητών εκθέσεων, καθηγητών φωτογραφίας, υπεύθυνων φεστιβάλ, και άλλων φορέων ασχολούμενων με την φωτογραφία στις χώρες των Βαλκανίων.
Αυτή η σειρά εκδηλώσεων ήταν και η συμμετοχή του ΦΚΘ στους εορτασμούς του Δήμου για τα 100 χρόνια από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και διεξήχθει υπό την αιγίδα του του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού (Τομέας Πολιτισμού).
Ανάμεσα στα άλλα, στις 14 Οκτωβρίου, στα πλαίσια αυτού του θεσμού, από τις 16.30' έως τις 19.30' στο θέατρο του Goethe Institut of Thessaloniki, έλαβε χώρα στρογγυλό τραπέζι, ανοικτό στο κοινό της πόλης.
Οι εισηγήσεις έγιναν στα Αγγλικά και στα Ελληνικά. Υπήρχε ταυτόχρονη μετάφραση και ζωντανή μετάδοση μέσω διαδικτύου.
Στρογγυλό τραπέζι στο Goethe Institut με θέμα: "Aspects of Balkan Photography. Νέα διαδρομή σε καιρούς κρίσης".
Συμμετείχαν:
• Ο Branimir Karanovic, Καθηγητής στην Σχολή Καλών Τεχνών του Βελιγραδίου
• Ο Yusuf Murat Sen, Καθηγητής στο Mimar Sinan Fine Arts University της Κωνσταντινούπολης
• Ο Βασίλης Καρκατσέλης, Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φωτογραφικού Κέντρου Θεσσαλονίκης
• Ο Βαγγέλης Ιωακειμίδης, Διευθυντής του Μουσείου Φωτογραφίας
• Ο Emanuil Treyman, υπεύθυνος διοργάνωσης του "Month of Photography" στη Sofia και του Photovacation.
Λίγα λόγια για τις βασικές εισηγήσεις
Ο Διευθυντής του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης Βαγγέλης Ιωακειμίδηςανέπτυξε τους τρόπους που μετέρχεται ένα κρατικό μουσείο για να μεγενθύνει τις δράσεις του σε περίοδο κρίσης, βρίσκοντας επί πλέον τρόπους και πόρους μέσα από την αναζήτηση χορηγών, ένταξη των δράσεών του σε Ευρωπαϊκά Προγράμματα και συνεργασία με άλλους φορείς.
Ο Yusuf Murat Sen, καθηγητής στο Mimar Sinan Fine Arts University της Κωνσταντινούπολης, περιέγραψε την άνθηση της οικονομίας στη γειτονική Τουρκία, παρά την Ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομική κρίση. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την άνθηση και της αγοράς τέχνης και ιδιαίτερα την αγορά της φωτογραφίας. Επισήμανε και τους κινδύνους που κρύβει αυτή η άνθηση για την επικράτηση της αληθινής τέχνης.
Ο Βασίλης Καρκατσέλης, Kαλλιτεχνικός Διευθυντής του Φωτογραφικού Κέντρου Θεσσαλονίκης, εξήγησε πώς καταφέρνει να επιζεί αλλά και να αναπτύσεται ένας μικρός σχετικά ιδιωτικός οργανισμός, όπως είναι το ΦΚΘ, μεσούσης της κρίσης. Όπως τόνισε, τα καταφέρνει, ρίχνοντας όλο το βάρος στη βελτίωση της ποιότητας των δράσεών του και στηριζόμενο σε μεγάλο βαθμό στα διεθνή δίκτυα στα οποία συμμετέχει.
Ο Emanuil Treyman, υπεύθυνος για το Μήνα Φωτογραφίας της Σόφιας και του θεσμού Photovacationτης Βουλγαρίας ανέφερε ότι στη Βουλγαρία, παρά την πολιτισμική και οικονομική κρίση, γίνονται προσπάθειες για την ανάδειξη της 'καλής' φωτογραφίας. Η επιδίωξη είναι να αναπτυχθούν συνεργασίες μεταξύ των γειτονικών χωρών.
Τέλος ο Branimir Karanovic, καθηγητής στην Σχολή Καλών Τεχνών του Βελιγραδίου της Σερβίας, παρά το γεγονός ότι άργησε να προσέλθει, καθώς ήρθε απ' ευθείας από υποχρέωση που είχε στη Φιλιππούπολη της Βουλγαρίας, αντάμειψε το κοινό με το χιούμορ του, τις καίριες παρατηρήσεις, καθώς και τις εντυπωσιακές εικόνες που πρόβαλε. Με παράλληλη προβολή φωτογραφιών που τράβηξε ο ίδιος έκανε αναφορά για την υπερβολική χρήση της φωτογραφίας ως μέσου στην καθημερινή ζωή, για τη μόλυνση της φωτογραφίας από την αλόγιστη χρήση της τεχνολογίας και την αδιάντροπη χρήση της από διάφορους προς ίδιον όφελος.
Ακολούθησε ενδιαφέρουσα συζήτηση με το κοινό.
Στους παρόντες μοιράστηκαν, από την αρχή, οι παρακάτω περιλήψεις των εισηγήσεων των ομιλητών.
Emanuil Treyman
Bulgaria has never been a well developed market for photography. Nevertheless, it is the last few years that photography is making it’s to the rightful place it deserves in the cultural life. Emanuil Treyman will go through the development of Photography viewed through the perspective of the development of some of the main photographic events in the Country, and also through the development of some of the most important educational programs related to photography.
Branimir Karanovic
My subject is close to my documentary work. It is titled: TOO MUCH PHOTOGRAPHY. The title alone has a word play in it, meaning in Serbian: "interpreter of photography". My original subject is photography abuse, that is, due to technological production of photography and easiness of its application to the all different materials and places. All formats (form small to large ones) are entitled to emphasize consumer society. This all leads towards visual contamination of the environment. A lot of psychological changes are made in our perception, and we are not even aware of it. In the time of the economic crisis, transition and customers fever in Serbia (as well as other Balkan countries) it is obvious that this impacts on the further development of the photographic art, which is our main concern. In Serbia there is a general trend of organizing many international expositions of photography - by internet, and all within the organization of non - professional people. Thousands of participants take place in this matter, which brings a good material profit, and the participants gain the "Points" and "awards" by EFIAP etc. Those are, (along with the money fee) welcomed by the organizers, off course. Unfortunately, no quality jury is capable to objectively, online, in small resolution review those thousands of photographs that have arrived at the competition or online expo. I think that this kind of professional "greed" does not upgrade the art of photography we are interested in. At the end, I don't want to overreact and dramatize the situation, So, with my photographic work, in the environment I live in, I document those examples in humor sense.
Βασίλης Καρκατσέλης
Για τον τρόπο που δουλεύουμε και τα οικονομικά μας.
Το μοντέλο, στην Ελλάδα, όπου όλα κινούνται με το δημόσιο χρήμα ξεπεράστηκε, ίσως και να τελείωσε, παρά το γεγονός ότι η συνεισφορά του κράτους θα είναι πάντα αναντικατάστατη. Το χρήμα για τον πολιτισμό μειώνεται παγκοσμίως.
Low Budget είναι και το πρόγραμμά μας (σαν φορέα), προσαρμοσμένο στις συνθήκες.
Εμεις (το ΦΚΘ), βλέποντας αυτό που ερχότανε (την οικονομική κρίση), εδώ και τρία χρόνια, πετάξαμε εξ ιδεολογίας ή ανάγκης από πάνω μας όλα τα περιττά.
Προσπαθήσαμε και προσπαθούμε, συνεχώς, να περιορίζουμε τα λειτουργικά και άλλα εξωκαλλιτεχνικά έξοδα υπέρ των εκθέσεων και των δράσεων.
Μία από τις πιο σοβαρές μας αποφάσεις μας, ήταν το να σταματήσουμε να διατηρούμε, πάση θυσία, δικό μας εκθεσιακό χώρο, καταναλώνοντας τις μικρές χορηγίες μας για τα λειτουργικά του έξοδα. Η έλλειψη εκθεσιακής έδρας μας βοήθησε να διασπείρουμε τις παραγωγές μας σε όλους τους διαθέσιμους χώρους της πόλης και να μην κλείσουμε την φωτογραφία της πόλης μας σε ένα γκέτο. Παίζουμε παντού, (Μουσεία, γκαλερί, ξένα Ινστιτούτα, μπαρ, δρόμοι, χώροι εργασίας) με πολλές και διαφορετικές μορφές και μέσα. Διευρύναμε από χρόνια την ιδέα του τι μπορεί να είναι, τι μπορεί να φωτογραφίζει, και πως επιτρέπεται να εκφράζεται η φωτογραφία σήμερα. Έχουμε εντάξει, από καιρό, στις δραστηριότητές μας το φωτόδραμα, τα πολύτεχνα, την πολυμορφική και την κινούμενη εικόνα (προβολές, βίντεο αρτ, διαδραστικά, ντοκιμαντέρ, ταινίες φιξιόν).
Εκθέτουμε παραδοσιακά την φωτογραφία σε γκαλερί, μουσεία και λοιπούς παραδοσιακούς εκθεσιακούς χώρους, αλλά ταυτόχρονα προωθούμε δράσεις και εκθέσεις παντού αλλού όπου ζει ο συνάνθρωπος και πιθανός συνομιλητής της τέχνης μας, όπως, σε μπαρ, φεστιβάλ, εργοστάσια, βιτρίνες, πεζοδρόμια, υπαίθριους χώρους κλπ. Οι εκθέσεις μας αυτές προκύπτουν είτε από δικές μας ανάγκες, είτε από πρόσκληση τρίτων, σαν συμμετοχή σε εκδηλώσεις που διοργανώνουν άλλοι.
Στην Ελλάδα, όπως και αλλού στον πλανήτη, μόλις σταμάτησε να ρέει το δημόσιο χρήμα, δόθηκε χώρος και ξεπήδησαν νέοι άνθρωποι με νέες ιδέες. Από αυτούς επήλθε η ποθούμενη αναγέννηση σε σινεμά, θέατρο, εικαστικά, μουσική και φυσικά τη φωτογραφία. Πολλοί από αυτούς είναι φίλοι και μέλη μας με αποτέλεσμα, ένας τέτοιος παλαιών δομών μηχανισμός, σαν το Φωτογραφικό μας Κέντρο, να συμβαδίζει συνεχώς με το καινούργιο, το ερχόμενο, το μη διατυπωμένο.
Στην υλοποίηση αυτού του θεσμικού και εξωθεσμικού μας προγράμματος, συμβάλλουν πολλοί μικροί χορηγοί και συνεργαζόμενοι φορείς, από σημαντικούς έως ελάχιστους, πάντα στη βάση της ειλικρινούς συνεργασίας.
Για τις κοινές παραγωγές
Μας ενδιαφέρει πολύ ο διάλογος των Ελλήνων καλλιτεχνών με τους συναδέλφους τους της διεθνούς σκηνής.
Μας ενδιαφέρει η ενημέρωση και η ανταλλαγή απόψεων και ιδεών.
Ως εκ τούτου, μας απασχολεί και μας ενδιαφέρει πολύ η διακίνηση έτοιμων μικτών διεθνών παραγωγών, με τη συμμετοχή και Ελλήνων δημιουργών σε αυτές, είτε τις ετοίμασε ο φορέας μας, είτε κάποιος συνεργαζόμενος από το δίκτυο.
Και για την πρώτη περίπτωση και για την δεύτερη, προτείνουμε ελεγχόμενη τοπική (εκεί όπου η έκθεση) εκτύπωση αρχείων σε χαρτιά , χωρίς επικολλήσεις, πλαίσια κλπ ( Φυσικά με έκθεση ανυπόγραφων έργων.) H τοπική εκτύπωση μπορεί να γίνεται είτε για τις ανάγκες μίας μόνον παραγωγής (άρα σε διαστάσεις ή υλικά επιλογής του φορέα που διοργανώνει την έκθεση) είτε για τις ανάγκες μίας περιοδεύουσας έκθεσης. Για την περίπτωση συμπαραγωγών (για περιοδεύουσα έκθεση), οι εκτυπώσεις γίνονται σε σταθερές ή δοσμένες από τα πριν διαστάσεις, (προαποφασισμένες από τους φορείς του δικτύου μας που συμμετέχουν στο project), ώστε ο κάθε φορέας, όταν φτάνει σε αυτόν το υλικό της έκθεσης, να χρησιμοποιεί τα πλαίσια που επιθυμεί και έχει.
Για την άδεια χρήσης των έργων, για κάλυψη πνευματικών δικαιωμάτων και προβλημάτων αγοράς προτείνουμε την βιντεοσκοπημένη διαδικασία καταστροφής των εκτυπώσεων μετά το πέρας της έκθεσης ή της περιοδείας της, αν το επιθυμεί ο φωτογράφος ή η γκαλερί που τον αντιπροσωπεύει.
Δηλαδή, προτείνουμε ως λύση αυτό που καθιερώσαμε: Διακίνηση έργων δίχως πλαίσια, με την μορφή τυλιγμένων φωτογραφιών σε ρολό, έτοιμες, γιατί όχι, και για τοποθέτηση με 4 καρφάκια απευθείας στον τοίχο.
Οποιαδήποτε άλλη πολύπλοκη παρουσίαση απαιτεί μεγάλα κονδύλια για κορνίζες, την κατασκευή κιβωτίων, μεταφορά, τελωνιακά έξοδα, ασφάλιστρα, μακροχρόνια αποθήκευση κτλ. κάτι που κάνει πολύ δύσκολη την απόσβεση του αρχικού κόστους παραγωγής.
Προσκλήσεις δημιουργών στις διεθνείς μας παραγωγές
Ο τρόπος με τον οποίο στήνουμε τις διεθνείς μας παραγωγές, είναι
1 πρόσκληση προς τα μέλη των δικτύων στα οποία συμμετέχουμε, για να μας προτείνουν αυτά έναν δικό τους καλλιτέχνη που να ταιριάζει στην έκθεσή μας, και
2 πρόσκληση απ' ευθείας σε καλλιτέχνες που γνωρίζουμε και παρακολουθούμε το έργο τους. Έτσι διατηρούμε και τις μεταξύ μας συνεργασίες και δεν αποκλείουμε τους καλλιτέχνες που ενδεχομένως είναι εκτός των δικτύων της χώρας τους. Πιστεύουμε ότι έτσι υπάρχει μεγαλύτερη πολυφωνία στις εκθέσεις μας και εξασφαλίζουμε την καταστατική μας βοήθεια προς το μη ακόμη επίσημο.
(Αυτό το κείμενο έχει δουλευτεί και έχει προσαρμοστεί στη Βαλκανική πραγματικότητα)
Murat Sen
Photography during the recent years in Turkey:
Before estimating the development line of photography in Turkey; as being an eye from outside, you can notice that some names like Ara Guler or Goksin Sipahioglu from the past photographers are outshining. As a Magnum Agency photographer Ara Guler is known as a photo reporter with his Picasso or Churchill photographs and Goksin Sipahioglu has became famous with his Sipa Press Photo Agency which is based in Paris.
In the last years of 70s , Ahmet Oner Gezgin moved back to Turkey after finishing his art education in Germany and began to spread the experimental photography phenomenon while Sahin Kaygun has also been making experimantal manipulations to polaroids as a reflection of his graphic design education. But both of them encountered with a very rigid stance which was supporting the ‘’Direct Photography Approach’’.
In the middle of 80s the arguments became soften after the experimental and fictional approaches of amateur photographers of that times. And in the continuing years , again coming back from abroad with an education but this time from America ,Nazif Topcuoglu jumped into the Turkish Photography World with his experimental colour photographs . Writing strangely named books like, ‘’So, how is a good photograph being made?’’ and ‘’ Photography is still alive but it stinks’’ he was also trying to to fill the deficiency of theorical publications about photography. And later years he made conceptunal works which were parallel to his contemporaries in the western art world but was too weird for Turkish Photography Audience that years .
90s in Turkey can be defined as the period of stagnation. Mostly the only activity was the photo contests organised by amateur photography foundations and in these contests it was only possiple to see boring pictures imitating and repeating each other made by amateurs who were trying to get the FIAP madals which was glorifiying by them those years. But also in the 90s , it was also possible to see some original and interesting photography works in the ‘’Nowadays Artists Exhibitions’’which became very important and prestigious as an art event in the later years. But most of these interesting works being exhibit in those exhibitions were made by painters who were using photography as their medium.