Πρώτη Διεθνής Συνάντηση Φωτογραφικών Κέντρων
Ένας σύντομος απολογισμός
Είναι τελείως διαφορετικός ο ρόλος ενός Μουσείου για τη Φωτογραφία, ενός Μουσείου για τη σύγχρονη τέχνη, ενός εκθεσιακού Μήνα Φωτογραφίας (ετήσιου ή διετούς), ενός ιδιωτικού φορέα για την προάσπιση των συμφερόντων των μελών του, μιας Φωτογραφικής Ομάδας και ενός Φωτογραφικού Κέντρου. Το τελευταίο, σε θεωρητικό τουλάχιστον επίπεδο και ανεξάρτητα αν εκ των πραγμάτων μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες, ενδιαφέρεται για όλους τους τομείς που επί μέρους καλύπτουν τα παραπάνω και πολύ περισσότερα. Ένα Φωτογραφικό Κέντρο, εξ ορισμού, εργάζεται με το Τώρα του φωτογραφικού γίγνεσθαι, εργάζεται και προς τους φωτογράφους, και προς τους ειδικούς, και προς το κοινό τους. Για τούτο, οφείλει να μην βάζει και να δέχεται όρια και φραγμούς, για το τι μπορεί να είναι ή εκάστοτε φωτογραφία του σήμερα, για το που μπορεί να φτάνει ο πειραματισμός γύρω και επάνω στο μέσον. Για ένα Φωτογραφικό Κέντρο όλα καθορίζονται τώρα, και για τούτο όλα είναι ανοικτά. Οι δεσμεύσεις που μπορεί να ισχύουν για έναν κρατικό φορέα ή ένα μουσείο φωτογραφίας δεν το αφορούν. Η εμπορευσιμότητα του φωτογραφικού έργου που απαιτούν τα μαγαζιά (οι γκαλερί) δεν το αγγίζουν. Το δήθεν, που πολλές φορές προτείνεται σα λύση στο τίποτε, οφείλει να καταγγέλλεται αλλά και να διερευνάται, κ.α.
Ένα Φωτογραφικό Κέντρο εργάζεται με τους φωτογράφους, με τους φορείς και το κοινό ταυτόχρονα, αλλά χωρίς υποχρεώσεις αποδοχής, σοβαροφάνειας ή ανταποδοτικότητας. Η δουλειά του είναι πολύ σοβαρότερη από ότι θα μπορούσε να χωρέσει σε αναφορές προς Υπουργεία, ανωτέρους και χορηγούς. Όλοι γνωρίζουν το πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος που παίζουν τα Φωτογραφικά Κέντρα για την παραγωγή, διάδοση και προβολή της σύγχρονης φωτογραφικής παραγωγής σήμερα. Το γεγονός αυτό τα υποχρεώνει, να μένουν πάντα ενήμερα ή να προκαλούν τις εξελίξεις, να διερευνούν κι να προβάλουν τις εκάστοτε ανάγκες της ίδιας της φωτογραφίας, να φροντίζουν για την όλο και καλλίτερη οργάνωση του έργου όλου και όλων των εμπλεκομένων, και φυσικά, να φροντίζουν και για την αναμεταξύ τους συνεργασία, να εξασφαλίζουν με την μικρότερη δυνατή δαπάνη (την δια περιφοράς εκθέσεων) προώθηση έργων και δημιουργών, που πιστεύουν ότι μπορούν και αξίζει να υποστηριχθούν.
Για να μην έχει περιστασιακό χαρακτήρα μια τέτοια συνεργασία των Φωτογραφικών Κέντρων και για να μην περιορίζεται συνεχώς σε διμερές επίπεδο, έμοιαζε αναγκαίο, να βρεθούν οι φορείς, για κάποιες ημέρες, γύρω από το ίδιο τραπέζι και να ανταλλάξουν ιδέες, απόψεις, προτάσεις και γιατί όχι, τη μονιμοποίηση αυτής της συνεργασίας. Οικοδεσπότης της πρώτης συνάντησης ήταν το Centro Andaluz de la Fotografia, που έχει έδρα την πόλη Αλμερία, της Νότιας Ισπανίας.
Το Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης συμμετείχε στην Πρώτη αυτή Διεθνή Συνάντηση Φωτογραφικών Κέντρων που έγινε από τις 30 Μάιου μέχρι και την 1η Ιουνίου του 2008.
Ο Βασίλης Καρκατσέλης και ο Θανάσης Ράπτης, σαν μέλη του συμβουλίου που ασχολούνται με τις διεθνείς σχέσεις του φορέα, εκπροσώπησαν το ΦΚΘ σε αυτή την συνάντηση, που είχε σαν στόχο την αλληλογνωριμία, την συζήτηση για τα παραπάνω και την ανταλλαγή εμπειριών ανάμεσα στα 20 Φωτογραφικά Κέντρα που δέχτηκαν να ανταποκριθούν στην πρόσκληση και προέρχονταν από όλα τα μέρη του κόσμου.
Ταυτόχρονα, για να προβληθούν τα αρχεία του κάθε φορέα, και να κατανοηθεί από τους υπολοίπους και το είδος της φωτογραφίας που τους ενδιαφέρει, εγκαινιάστηκε μία τεράστια έκθεση φωτογραφίας, με έργα πέντε προτεινόμενων φωτογράφων από κάθε Φωτογραφικό Κέντρο. Στα ίδια πλαίσια και με τον ίδιο ενημερωτικό στόχο, παράλληλα, έτρεχε και μία έκθεση βιβλίων και καταλόγων εκθέσεων που τα κέντρα παρήγαγαν την τελευταία πενταετία.
Ένας από τους σκοπούς της Πρώτης Διεθνούς Συνάντησης Φωτογραφικών Κέντρων ήταν να επιτευχθεί η συμμετοχή σε ένα διεθνές περιβάλλον Φωτογραφικών Κέντρων, έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένας χώρος διαπολιτισμικού διαλόγου για τη φωτογραφία και να εμπλουτιστεί με διαφορετικά μοντέλα έκφρασης.
Για τον σκοπό αυτό και μετά από μαραθώνιες συζητήσεις που πολλές φορές κρατούσαν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες, αποφασίστηκε ή σύσταση δικτύου συνεργασίας μεταξύ των ιδρυτικών φωτογραφικών κέντρων - μελών, καθώς και οι γενικοί κανόνες λειτουργίας του.
Σ' αυτή την πρώτη συνάντηση (εκτός από τις παρουσιάσεις του έργου και των στόχων του κάθε φορέα που συμμετείχε) έγιναν συζητήσεις με θέμα το Τοπίο στη Φωτογραφία , για τις Δημόσιες και Ιδιωτικές Συλλογές, για τα Φεστιβάλ Φωτογραφίας και την ανάγκη δημιουργίας ενός γενικότερου δικτύου πληροφόρησης στον τομέα της εικόνας.
Όλα τα θέματα συζητήθηκαν ανοικτά στο αμφιθέατρο του Μουσείου της Αλμερίας, με την συμμετοχή κοινού, φωτογράφων, εκδοτών και παραγόντων από όλη την Ισπανία. Υπήρχε ένα αυστηρό πρόγραμμα αλλά με δυνατότητες ο καθένας να μπορεί να διατυπώσει τη γνώμη του, να αποκτήσει εμπειρίες και να κάνει γνωριμίες.
Συμφωνήθηκε από τα μέλη η σύσταση Διεθνούς Δικτύου Φωτογραφικών Κέντρων, η δημιουργία ενός site με links σε όλα τα μέλη, νέα των μελών, καθώς και μια κλειστή περιοχή συζητήσεων. Την υποστήριξη αυτού του site για τα πρώτα δύο χρόνια θα έχει το Centro Andaluz de la Fotografia (CAF).
Επίσης συμφωνήθηκε η διοργάνωση μιας συνάντησης κάθε 18-24 μήνες. Η επόμενη συνάντηση θα γίνει στο Μεξικό τους τελευταίους μήνες του 2009 ή στις αρχές του 2010.
Το Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης υποστήριξε ένθερμα, από την πρώτη στιγμή, την συγκρότηση αυτού του δικτύου, καθώς ο τρόπος που λειτουργεί τα τελευταία χρόνια στα Βαλκάνια και σε ολόκληρη την Ευρώπη, είναι οι ανταλλαγές, οι συνεργασίες και η διοργάνωση κοινών εκθέσεων με τους εταίρους του, που τυχαίνει μέχρι σήμερα να είναι τα μεγαλύτερα Ευρωπαϊκά Φεστιβάλ Φωτογραφίας (στα πλαίσια της συμμετοχής του στο PHOTOFESTIVALUNION), καθώς και σημαντικά Μουσεία, Σχολές Καλών Τεχνών και Καλλιτεχνικοί Φωτογραφικοί Οργανισμοί στα Βαλκάνια (στα πλαίσια του ASPECTS OF BALKAN PHOTOGRAPHY ενός θεσμού που σύστησε και λειτουργεί χωρίς διακοπή εδώ και δέκα χρόνια).
Οι επαφές και οι συζητήσεις που είχαμε στην Αλμερία με όλους ανεξαιρέτως τους αντιπροσώπους των Φωτογραφικών Κέντρων που παραβρέθηκαν σ' αυτή τη συνάντηση, ξεπέρασε κατά πολύ τις προσδοκίες του ΦΚΘ. Ελπίζουμε ότι οι διαφαινόμενες συνεργασίες θα δώσουν έναν ιδιαίτερο τόνο στις μελλοντικές φωτογραφικές μας παραγωγές. Ευελπιστούμε ότι θα δοθεί η ευκαιρία μακροχρόνιων επαφών και συζητήσεων υπέρ της Ελληνικής Φωτογραφίας και των συντελεστών της, υπέρ της προβολής της και της απόκτησης μίας (έστω και περιφεριακής) αλλά μόνιμης θέσης στο διεθνή χώρο, και έτσι, σε μακροχρόνια βάση, ότι θα δοθεί η ευκαιρία στους Έλληνες φωτογράφους (μέλη του και όχι μόνον) να παρουσιάσουν τη δουλειά τους σε διεθνές περιβάλλον υψηλών προδιαγραφών και απαιτήσεων, να αποκτήσουν μόνιμες διασυνδέσεις και κανάλια προβολής της εργασίας τους. Σίγουρο πάντως είναι, ότι η εκεί παρουσία μας (και η μελλοντική στο δίκτυο) προστιθέμενη στο έργο άλλων φορέων (και αυτών που θα ακολουθήσουν αυτή την οδό και αυτών που από χρόνια τώρα συνεργάζονται με οποιοδήποτε πλαίσιο με ξένους φορείς ή προσωπικότητες), μόνο καλό μπορεί να φέρει στον Ελληνικό φωτογραφικό μικρόκοσμο, αν προχωρήσουμε με σύνεση, δίχως υπερβολικούς στόχους και φυσικά με πολύ υψηλές απαιτήσεις από και για το έργο μας.
Στο τέλος της συνάντησης υπεγράφει το παρακάτω κείμενο:
Σύσταση Διεθνούς Δικτύου Φωτογραφικών Κέντρων
Τα Φωτογραφικά Κέντρα - ιδρυτικά μέλη υπέγραψαν την παρακάτω συμφωνία (το πρωτότυπο συντάχθηκε στα Αγγλικά και τα Ισπανικά)
Συμφωνία
Τα μέρη που μαζεύτηκαν εδώ συμφωνούν να συστήσουν ένα Διεθνές Δίκτυο Φωτογραφικών Κέντρων, για τη δημιουργία ενός forum για την επικοινωνία, τη συζήτηση και την αμοιβαία υποστήριξη μεταξύ των μελών.
Οι σκοποί είναι οι εξής:
1. Η διατήρηση ενός ενεργού site που θα αποτελείται από:
α. Ένα portal προσιτό στο κοινό με links σε όλα τα μέλη, που έχουν ήδη δικό τους site.
β. Ένα χώρο με νέα των μελών, προσιτό στο κοινό, για την προώθηση της ανάπτυξης συνεργασιών μεταξύ δύο ή περισσοτέρων μελών του δικτύου
γ. Μια κλειστή περιοχή συζητήσεων.
Την υποστήριξη αυτού του site για τα πρώτα δύο χρόνια θα έχει Centro Andaluz de la Fotografia (CAF)
Η διοργάνωση μιας συνάντησης κάθε 18-24 μήνες. Η επιτυχία αυτών των συναντήσεων θα εξαρτάται από το βαθμό δέσμευσης του καθενός από τα μέλη του δικτύου για συμμετοχή.
Συμφωνήθηκε από τα μέλη ότι η επόμενη χώρα που θα φιλοξενήσει την συνάντηση θα είναι το Μεξικό.
Έχουν συναινέσει στη συμφωνία όλα τα μέλη του δικτύου
Αλμερία, Ισπανία, 1 Ιουνίου 2008:
Την σύσταση του δικτύου υπέγραψαν εκπρόσωποι των παρακάτω Κέντρων:
Australia (Australian Centre For Photography); Brazil (Instituto Moreira Salles); Canada (Canadian Museum Of Contemporary Photography. National Gallery Of Canada); Colombia (Fotomuseo. Museo Nacional De La Fotografia De Colombia); Cuba (Fototeca De Cuba); Egypt (Contemporary Image Collective - Cic); Slovakia (Central European House Of Photography); Espana (Centro Andaluz De La Fotografia); France (Montpellier Photovision); Greece (Photography Center Of Thessaloniki); England (Photofusion); Israel (The Open Museum Of Photography Of Tel Hai); Libano (Arab Image Foundation); Mexico (Centro De La Imagen - Ciudad De Mexico); Peru (Centro De La Imagen - Lima); Portugal (Museu Da Imagem); Russia (Moscow House Of Photography); South Africa (Bensusan Museum Of Photography. Museumafrica); Switzerland (Musee De L'elysee); Venezuela (Centro Nacional de La Fotografia De Venezuela.
Οι φωτογράφοι που επελέγησαν για να εκπροσωπίσουν το Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης στην 1η Συνάντηση των Φωτογραφικών Κέντρων της Αλμερία, έχουν αρκετά κοινά και πολλές μεταξύ τους διαφορές, κυρίως όμως, και εκτός του αριθμητικού περιορισμού τους, πληρούν τα κριτήρια που τέθηκαν εξ αρχής..
Πρώτο κριτήριο ήταν το να μπορούν να μεταφερθούν τα έργα, να μην είναι εγκαταστάσεις, να μην είναι έργα χώρου ή ογκώδη, αλλά έργα επίπεδα στις δύο διαστάσεις, έργα που θα μπορούσε να αναρτήσει ο επιμελητής μιας έκθεσης, δίχως την παρουσία του ίδιου του δημιουργού τους. Κατά δεύτερον, να μη συνδέονται με κυκλώματα της Αγοράς και να μπορούν να παραμείνουν απεριόριστα στο διοργανωτή για τις ανάγκες μιας έκθεσης σε περιοδεία. Και τέλος, έπρεπε αυτά τα έργα να μπορούν να δείξουν, τη διάθεση για παιχνίδι και ευχαρίστηση που κυριαρχεί στους φωτογράφους οι οποίοι δουλεύουν με το ΦΚΘ, να δείξει την ανάγκη για έρευνα και συνύπαρξη με το διαφορετικό, την όχι προσκόλληση ή κυριαρχία ενός μόνο είδους φωτογραφίας.
Όλοι οι φωτογράφοι είναι ενεργά και δραστήρια μέλη μιας δημόσιας συζήτησης στην Ελληνική κοινωνία για τη νέα φόρμα και το νέο περιεχόμενο της φωτογραφίας. Είναι δημιουργοί πρώτης γραμμής αυτού που αποκαλούμε Σύγχρονη Ελληνική Φωτογραφική Σκηνή, που ενδιαφέρονται για το πείραμα, που κάθε τους παρουσία έχει κάτι το ενδιαφέρον να προσκομίσει στο χώρο (κοινό και φωτογράφους). Ο καθένας τους εκπροσωπεί ένα διαφορετικό είδος σκέψης και αντιμετώπισης του φωτογραφικού μέσου. Ενδιαφέρονται και οι πέντε να μην παράγουν ωραίες (όμορφες) εικόνες, αλλά εικόνες με ψυχή, εικόνες με προτεραιότητα της σκέψης και του περιεχομένου.
Ο Ευθύμης Μουρατίδης, (Eythimis Mouratidis) με τα έργα που εκπροσωπείται, χρησιμοποιεί τη φωτογραφία για να σχολιάσει τις αλλαγές που κρύβονται πίσω από την υπερβολική έκθεση στη δημοσιότητα, μας παρουσιάζει το πρόσωπο του επώνυμου ανθρώπου μετά την την προβολή του και την φθορά που αυτό υφίσταται στην πραγματική καθημερινότητα, τη φωτογραφία μετά τον Rottela, μετά το ντεκουπάζ. Καθόλου τυχαία εφευρίσκει το τυχαίο. Ο φωτογράφος υπάρχει για να καταγράφει τα αφανή αποτελέσματα των πράξεων των συνανθρώπων του και να μας θυμίζει τα βασικά ερωτήματα περί της αξίας της ύπαρξής μας.
Ο Βασίλης Καρκατσέλης, (Vasilis Karkatselis) στη συγκεκριμένη εργασία του, ασχολείται με τις δυνατότητές του φωτογραφικού κάδρου να περιλαμβάνει ή να αφήνει εκτός του το εκάστοτε υπερσύνολο του πραγματικού κόσμου. Η φωτογραφία του κινείται στα όρια του ελάχιστου, με όχημα τους παλίμψηστους τοίχους. Στο χρόνο του φωτογραφικού πλαισίου ενσωματώνεται, σαν ερωτηματικό για τη σημασία και την αξία των πράξεών μας, η ιστορία. Με πρόφαση το υπόστρωμα ενός τοίχου αναπτύσσεται η διαδικασία της ροής των γεγονότων, από το σπουδαίο στο εφήμερο. Κανένα όριο, κανένα επίπεδο, όσο γερό και αν το φτιάξουμε, δε θα μείνει αναλλοίωτο.
Ο Θανάσης Ράπτης (Thanasis Raptis) με παραδοσιακά κάδρα, αλλά με μία σύγχρονη εκτύπωση, κάνει μία πολιτική φωτογραφία, που ασχολείται με την απουσία του σύγχρονου δημιουργού από την κοινωνική ζωή, μερικές φορές μάλιστα, ακόμη και από το ίδιο το έργο τέχνης. Οι πολλαπλές λήψεις στο ίδιο φωτογραφικό χαρτί καταργούν τη μονοδιάστατη θέαση του κόσμου από ένα σημείο ανάγνωσης, καταργούν την προοπτική της Αναγέννησης και της φωτογραφικής μηχανής, καταργούν τη δήθεν θεμελιακή αρχή της φωτογραφίας περί αποφασιστικής στιγμής.
Ο Σταύρος Δαγτζίδης (Stavros Dagtzidis) με το έργο του σχολιάζει τα όρια της παρέμβασης ή της συν - δημιουργίας του κοινού ενός έργου τέχνης. Μέχρι που μπορεί να φτάσει η ελευθερία του κοινού να ερμηνεύει κατά το δοκούν το σε δημόσια θέα παρουσιασμένο έργο, μέχρι που μπορεί να φτάσει η δημιουργική μετάπλασή του από τους επιγόνους δημιουργούς; Πόσο μας επιτρέπεται να διαβάζουμε ένα έργο ανεξάρτητα από το πλαίσιο δημιουργίας του;
Η Ισμήνη Γούλα (Ismini Goula) είναι μία νέα φωτογράφος και σα νέος άνθρωπος γοητεύεται (ή μήπως διαμαρτύρεται για αυτό;) από τις τεράστιες διαφημίσεις (έργα τέχνης σχεδόν) που σκεπάζουν (ή συνυπάρχουν υπέροχα) τους επίσης υπερβολικά ευμεγέθεις ουρανοξύστες (που με τη σειρά τους κρύβουν τον ορίζοντα). Η φωτογραφία της φωτογραφίας, το πλαίσιο στο πλαίσιο, το μήνυμα στο μήνυμα, η θέση απέναντι στη θέση, η ερώτηση που προκύπτει από την απάντηση.
Ο κατάλογος της έκθεσης: https://issuu.com/centroandaluzdelafotografia.es/docs/cat_logoenfoques
Περισσότερα στην ταινία της έκθεσης: http://www.youtube.com/watch?v=Vw_w5K6fne0
