Πρόσκληση
Την Τρίτη 19 Οκτωβρίου 2021, στις 20.00, ο Βασίλης Καρκατσέλης θα μιλήσει «Για το κάδρο».
Βασικά χαρακτηριστικά (του κάδρου) και αλλαγές κατά την εξέλιξη, την χρήση ή το επιθυμητό περιεχόμενο.
Η παρουσίαση θα πραγματοποιηθεί μέσω του Zoom και θα είναι διαθέσιμη μόνο για τα μέλη του Φωτογραφικού Κέντρου Θεσσαλονίκης.
Από την παρουσίαση
Σαν εισαγωγή
Κάδρο ονομάζουμε (εκ μεταγραφής από το εξωτερικό) το πλαίσιο προστασίας γύρω από έναν καθρέφτη, έναν πίνακα ζωγραφικής, μία χειροτεχνία κ.α. Σύντομα το σύνολο αντικειμένου προς προστασία και προστατευτικού μέσου αντιμετωπίστηκε ως ένα, με αποτέλεσμα κάδρο να είναι ο ίδιος ο πίνακας πχ ζωγραφικής, η φωτογραφία κτλ.
Στις εικαστικές τέχνες και ιδιαίτερα στη φωτογραφία και την κινηματογραφία, όταν μιλάμε για κάδρο αναφερόμαστε στο τι χωράει σε αυτό που βλέπουμε, τι περιλαμβάνεται δηλαδή σε μία εικόνα και πως παρουσιάζονται τα οπτικά στοιχεία σε αυτήν την εικόνα, ειδικά η τοποθέτηση του θέματος και η σχέση του με όλα τα άλλα αντικείμενα τα οποία συμπεριλαμβάνονται στο κάδρο.
Το λάθος καδράρισμα μπορεί να καταστρέψει ένα θέμα, να υποβαθμίσει ή αποφορτίσει το περιεχόμενό ενός έργου, να μας κάνει να στρέψουμε τη ματιά, άρα και τη σκέψη μας, αλλού. Αντίθετα το πρέπον καδράρισμα, καθώς περιλαμβάνει μόνον τα απαραίτητα και απορρίπτει τα περιττά, κάνει μια εικόνα πιο αισθητικά ευχάριστη και βοηθάει να διατηρείται η εστίαση του θεατή αποκλειστικά στο αντικείμενο εντός του πλαισίου.
Ο νέος φωτογράφος δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στα τεχνικά και στο πώς θα φτιάξει μία φωτογραφία ωραία, ως είδωλο. Εμείς, όμως, γνωρίζουμε –από τη Γένεση- το «ποιήσωμεν κατ εικόνα και καθ ομοίωσην», δηλαδή οφείλουμε να δημιουργήσουμε ως ισάξιοι «δημιουργοί» έργα όχι αντανακλάσεις, αλλά έργα περιεχομένου ή ουσίας, όπως έλεγαν οι πρόγονοί μας. (Επί τη ευκαιρία να θυμίσουμε πως θεωρούσαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι το απλό «είδωλο»: ως εξεικόνιση μόνο της εξωτερικής όψης των πραγμάτων και των καταστάσεων και όχι την πραγματική εσωτερική τους διάσταση.)
Για αυτή την ουσία (αλλά και την αρτιότητα της όποιας εικόνας) το κάδρο (και ότι χωρέσαμε εντός του) είναι ύψιστο εργαλείο (παίζει καθοριστικό λόγο στη δημιουργία των φωτογραφιών μας). Όταν το κάδρο κατανοηθεί σε όλες του τις διαστάσεις και ενσωματωθεί στο φωτογραφικό ασυνείδητο, παύει να είναι εμπόδιο στην οπτική αντίληψη, γίνεται ένα ή έστω προέκταση της δημιουργικής σκέψης.
Στη συνέχεια παρουσιάστηκαν και αναπτύχθηκαν τα παρακάτω θέματα:
Για τις δυσκολίες αντικειμενικής ερμηνείας αυτών που περιλαμβάνονται σε ένα κάδρο.
Πως διαβάζουμε μία εικόνα, ένα κάδρο.
Τι είναι ένα κάδρο, τι περιλαμβάνει, τι αφήνει απ έξω, πως ορίζονται τα όριά του με ευδιάκριτες ή αφανείς γραμμές.
Ονομασίες κάδρων/πλάνων (Κάθετο, οριζόντιο, τετράγωνο, πανοραμικό και τα ενδιάμεσά τους).
Το κάδρο ως θεατρική σκηνή (αναπαράστασης) στην Αναγέννηση.
Το σύγχρονο κάδρο στα χρόνια του Μοντερνισμού και την εποχή του Μετά το Μοντέρνο
Οι άπειρες δυνατότητες διαμόρφωσης του κάδρου κατά τη διάρκεια της λήψης ή μετά από αυτήν.
Κάθε περιεχόμενο θέλει το δικό του κάδρο. Γιατί το κάδρο πρέπει να προϋπολογίζεται και όχι να αφήνεται στην τύχη. Η κατανόηση των επιδιώξεων μίας εικόνας ή μίας σειράς εικόνων σχετίζεται και με την επιλογή του κάδρου.
Το κάδρο ως απόλυτη επιλογή δημιουργίας ενός portfolio σε κάποιους δημιουργούς.
Οι χρήσεις ορίζουν το είδος του κάδρου.
Συζήτηση επί εικόνων από ένα περιοδικό.
Η ανάγκη της εκπαίδευσης στην προεπιλογή του κατάλληλου κάδρου (πριν τη λήψη). Αυτός που γνωρίζει να βλέπει κάδρα, μπορεί και να τα στήσει και να τα φωτογραφίσει. Τα υπόλοιπα έπονται.
Α Η ίδια εικόνα αν και ορίζεται από το συγκεκριμένο πλαίσιο των ορίων της, μπορεί να αποκτήσει πρόσθετο για διάφορους λόγους.
Β Τρεις διαφορετικές εικόνες προκύπτουν, μόνο και μόνο από τη χρήση ενός διαφορετικού κάδρου (οριζόντιου, τετράγωνου, κάθετου). Ας φανταστούμε και το μπορεί να προκύψει από μία ελάχιστη μετατόπιση της φωτογραφικής μηχανής (μπρός, πίσω, δεξιά, αριστερά, επάνω ή κάτω) υπέρ ενός εκ των τριών κάδρων.
Γ Στην παλαιά αντίληψη η σύνθεση ολοκληρώνεται εντός του κάδρου, όλα πρέπει να είναι παρόντα. Με την εμφάνιση της φωτογραφίας, πολλά πράγματα είναι αδύνατον να χωρέσουν στο κάδρο. Η ζωγραφική ακολουθεί. Σύντομα αυτό αλλάζει την αντίληψή μας για το έργο τέχνης. Δεν είναι υποχρεωτικό να μοιάζει με σκηνή θεάτρου, όπου όλα διαδραματίζονται εκεί. Τώρα το έργο μπορεί να μιλά και για πράγματα εκτός κάδρου και να επεκτείνεται στον τοίχο (δεξιά-αριστερά), αλλά ακόμη και στο χώρο των θεατών του.
Δ Φυσικά, όλες οι θεωρίες περί του “με τι κάδρο φωτογραφίζουμε το κάθε θέμα”, είναι προς διερεύνηση και επανεξέταση ή ανατροπή, όπως εδώ, που για το πορτρέτο αυτό δεν χρησιμοποιήθηκε το φορμά του κάθετου (portret) κάδρου, αλλά αυτό του πλάγιου (landscape).
