"Τα πρόσωπα του Χρόνου"
Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2013
Το Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης, μετά από πρόσκληση της ΙΣΤ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, συμμετέχει με μια πολυμορφική έκθεση φωτογραφίας στις εκδηλώσεις που θα γίνουν στον αρχαιολογικό χώρο της Ολύνθου (Χαλκδική) την Πέμπτη 26 και την Παρασκευή 27 Σεπτεμβρίου 2013 (η 27η Σεπτεμβρίου είναι αφιερωμένη στα σχολεία).
Με το πέρας των συγκεκριμένων δράσεων, οι φωτογραφικές εγκαταστάσεις θα είναι επισκέψιμες (μέχρι το τέλος Οκτωβρίου) μόνον όταν είναι ανοικτός ο αρχαιολογικός χώρος.
Συμμετέχουν με εγκαταστάσεις τους οι φωτογράφοι:
Θανάσης Αθανασιάδης, Βασίλης Καρκατσέλης, Αλέκα Τσιρώνη,
Ισμήνη Σακελλαριάδη και Θανάσης Ράπτης.
Κείμενο για τον ΧΡΟΝΟ
ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
…και οι μέρες άρχισαν να περπατούν.
Και μας δημιούργησαν.
Και γεννηθήκαμε εμείς, τα παιδιά τους,
είμαστε παιδιά των ημερών
που πορευόμαστε
εξερευνώντας τη ζωή…
(E. Galeano, Οι μέρες αφηγούνται, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα 2012)
Οι άνθρωποι είναι «παιδιά των ημερών», σύμφωνα με τους Μάγια. Υπάρχουμε ως εξερευνητές του κόσμου κάνοντας ένα προσωπικό και συλλογικό ταξίδι στο χώρο και το χρόνο.
Ο Χρόνος είναι αναπόσπαστο στοιχείο της ύπαρξή μας και, κυρίως, της συνείδησής της. Είναι τόσο αυτονόητος και δεδομένος, που ξεχνούμε ότι υπάρχει και στην καθημερινότητά μας περνά απαρατήρητος.
Και να που η έννοια της καθημερινότητας τον βάζει αμέσως στο παιχνίδι και τον κάνει «αισθητό». Τόσο, όσο και ο αέρας που αναπνέουμε - μολονότι που και αυτός ο τελευταίος δεν είναι τόσο αυτονόητος, όσο εκ πρώτης φαίνεται. Τα πράγματα αποδεικνύονται πιο δύσκολα, όταν προσπαθούμε να τον ορίσουμε. Έχουμε συνείδηση ότι υπάρχει, αλλά είναι τόσο αφηρημένος που «γλιστρά» και κάνει έμμεσα αντιληπτή την παρουσία του μέσα από τις οποιεσδήποτε μεταβολές. Βρίσκεται εκεί, ρέει, μετρά, γερνά, και δεν επιστρέφει. Γιατί βασικά, ο Χρόνος συνεπάγεται μεταβολή. Άμεσα συνδεδεμένος με την υλική μας υπόσταση - γεννιόμαστε, μεγαλώνουμε, πεθαίνουμε – βασανίζει κυρίως το νου και την ψυχή μας από πολύ παλιά.
Η έννοια του Χρόνου απασχόλησε από νωρίς τον άνθρωπο. Πώς γεννήθηκε ο κόσμος, ποια ήταν η αρχή του και πώς αυτή προκλήθηκε; Στην αρχή με μύθους προσπάθησε να δώσει μια λογική ή υπερφυσική εξήγηση σε ένα υπαρξιακό, όσο και φυσικό ερώτημα. Έτσι, έδωσε στο Χρόνο πολλά πρόσωπα και καταρχήν μια σειρά από ιστορίες. Ιστορίες για την αρχή και το τέλος του κόσμου, την αιώνια νεότητα, την περιοδικότητα των μεταβολών που αυτός προκαλεί, την εναλλαγή της μέρας με τη νύχτα, τις εποχές, την παλίρροια.
Ο Χρόνος έγινε όμως και αντικείμενο της Επιστήμης, όπως και ο χώρος, με τον οποίο βρίσκεται και σε άμεση συνάρτηση, είτε αφορά στον μακρόκοσμο, είτε τον μικρόκοσμο. Ο σκοπός και πάλι ο ίδιος: η ερμηνεία του κόσμου, μέσα από την αναζήτηση των κανόνων που τον διέπουν. Αναζητώντας το «σωματίδιο του Θεού» στο υπέρτατο πείραμα του CERN, Επιστήμη και Μεταφυσική φανερώνουν τον κοινό τους στόχο, την αναζήτηση της φύσης του κόσμου, ξεκινώντας από την αρχή, το σημείο μηδέν.
Ο Χρόνος είναι παρελθόν, παρόν και μέλλον. Άλλοτε ρέει γρήγορα, άλλοτε πιο αργά, ή αλλιώς αυτή είναι η αίσθησή μας. Ο χρόνος είναι σχετικός. Συμπυκνωμένος ή χαλαρός. Κερδισμένος ή χαμένος. Για να τον καταλάβουμε καλύτερα προσπαθήσαμε να τον μετρήσουμε με χίλιους δυο τρόπους: ημερολόγια, κάθε είδους ρολόγια, απλά και σύνθετα όργανα – πολλά από αυτά στραμμένα προς τον απέραντο ουρανό. Και πάντα υπάρχει η αγωνία ότι τελειώνει. Για οτιδήποτε έχει αρχίσει.
Ο χρόνος είναι βιολογικός. Ο χρόνος είναι κυκλικός. Ο χρόνος είναι κίνηση, μετασχηματισμός, εξέλιξη. Ο Χρόνος είναι μνήμη και άρα Ιστορία. Όλα τα πράγματα γύρω μας τον κουβαλούν μέσα τους με κάποιον τρόπο. Είναι μια ευκαιρία στις επόμενες εκδηλώσεις να προσπαθήσουμε να τον αποκαλύψουμε.
Κείμενο για το φυλλάδιο
Η φωτογραφία έχει τη δυνατότητα να κάνει φανερό το ενίοτε άυλο, να αποκαλύπτει κρυμμένες αλήθειες του γύρω μας κόσμου και να ιντριγκάρει την εμπειρία της συμμετοχής, να δημιουργεί συνειρμούς που βελτιώνουν την αντιληπτική μας ικανότητα, να αναμιγνύει παρόν, παρελθόν και μέλλον, ζωή και τέχνη, να υποβάλει ερωτήματα που αντιμάχονται την έννοια της συμμετοχής δι αντιπρόσωπου, να εμπλέκει με έναν ιδιαίτερο τρόπο την σκέψη με την καταγραφή με την έννοια της απεικόνισης.
Η εγκατάσταση φωτογραφιών στην Όλυνθο, με έργα καμωμένα για τον συγκεκριμένο αρχαιολογικό χώρο, στέκει στο μεταίχμιο μιας έκθεσης και ενός ανοικτού πειράματος για ενσωμάτωση της φωτογραφίας στη φύση. Η έκθεση, σαν φόρμα, ακροβατεί μεταξύ της παρουσίασης έργου και της ενσωμάτωσης αυτού στο περιβάλλον, μεταξύ της προβολής του και της διακριτικής (προς ανακάλυψη) απουσίας του. Εξετάζει την αντοχή των έργων που την συγκροτούν, και σαν αντικείμενα, και σαν εικόνες, και σαν δυνάμεις ικανές να πυροδοτήσουν ένα διάλογο και με τον εαυτό τους και με την ιστορία.
Τα έργα της έκθεσης υφίστανται σαν αφανείς ήρωες μιας ξενάγησης του άλλου τόπου, σαν μετα-τέχνη μιας προγενέστερης τέχνης και ταυτόχρονα, σαν πιθανή διακόσμηση της φύσης. Οι αρχαιότητες, σαν παραδομένη σκέψη/έργο, επιστρέφουν σε έναν αρχαιολογικό χώρο για ένα δημιουργικό διάβασμα του παρελθόντος (σαν μέλλον μας) μέσω της φωτογραφίας, για την αναψηλάφηση της όποιας σχέσης των νεοελλήνων με τον τόπο και ότι αυτό μπορεί να σημαίνει.
Λίγα λόγια για τα έργα των δημιουργών
Οι ίδιες ανάγκες, οι ίδιες αγωνίες, τα ίδια ντέρτια... Ο άνθρωπος κολυμπάει μέσα στο χρόνο και η μόνη έγνοια του είναι να μη τον καταπιεί το μαύρο σκοτάδι. Ο χρόνος είναι πανδαμάτωρ, είναι και εξολοθρευτής, είναι μέσα στο μυαλό του ανθρώπου, αφήνει όμως και τα σημάδια του.
Θανάσης Ράπτης
Σε μια διερεύνηση της σύγχρονης ταυτότητας, στοιχείο της οποίας είναι και η «παραδοσιακή» πολιτιστική κουλτούρα, σύμβολά της αποδομούνται και επανασυντίθενται, σε μια απόπειρα επαν-αποδοχής τους.
Έτσι, κλασσικότροπες φωτογραφίες από πορτραίτα αγαλμάτων επεξεργάζονται ψηφιακά, τέμνονται και συγκολλούνται εκ νέου, χρωματίζονται και αποκτούν την νέα (?) τους μορφή.
Αλέκα Τσιρώνη
Kινούμαστε μέσα στις εποχές, εκδηλώσεις μιας ύλης που αναγνωρίζοντας τη φθαρτότητα της αναζητά μέσα έκφρασης και επικοινωνίας για να υπάρξει ανάμεσα τους έτσι αφήνει αποτυπώματα από δημιουργήματα, που παραμένοντας στο χώρο
αποκτούν τη δική τους υπόσταση ανεξάρτητα από το δημιουργό τους, ακολουθούν την δική τους πορεία μέσα στην ιστορία χαρακτηρίζοντας την εποχή τους, ως μάρτυρες του πολιτισμού που τα δημιούργησε, παραμένοντας σκιές μέσα στη ροή του χρόνου
Θανάσης Αθανασιάδης
Με τα έργα αυτά θέλησα να δω το θέμα της απώλειας και των ανατροπών που φέρνει η ανθρώπινη μοίρα, μέσα από την επεξεργασία του θέματος του χρόνου. Βλέποντας, δηλαδή, τη συμφορά αλλά και την ευδαιμονία, το παρόν, το μέλλον, το παρελθόν, τον πολιτισμό, την ίδια μας την ύπαρξη ‘με φόντο το άπειρο’, μέσα από τη διαπλοκή των εποχών (αρχαία, σύγχρονη) μεταξύ τους και με την αιωνιότητα και τη φύση που τα υπερβαίνει, τα μετασχηματίζει και τα ‘απορροφά’. Σ’ αυτήν την ανάγνωση του ‘γίγνεσθαι’ ζητούμενο είναι η ισορροπία ανάμεσα στις ακραίες στάσεις απέναντι στην ανθρώπινη μοίρα (τυφλή ψευδαίσθηση / πικρή παραίτηση, κυνισμός), και η υπέρβαση.
Το ‘Strata study and shadow’ αντιπαραθέτει αντιθετικές όψεις του χρόνου: άπειρος χρόνος (γεωλογικά στρώματα που ‘φέρουν’ τον χρόνο εντός τους) /στιγμή (η οποία στέκει στην ‘σκιά’ του χρόνου), θάνατος / ζωή, ανυπαρξία / επιθυμία, φθορά / δημιουργία, ακινησία / κίνηση, βάρος της μοίρας / βούληση για ζωή, μνήμη & επίγνωση / θριαμβευτική άγνοια & υπέρβαση μέσα από την ομορφιά της στιγμής.
Στο ‘Libera me’, σαν κατεξοχήν φορέας γνώστης του ανθρώπινου πεπρωμένου επιλέχθηκε ο χορός της αρχαίας τραγωδίας – και δη των «Τρωάδων», σαν αρχέτυπο της ανατροπής που φέρνει η μοίρα. Μπροστά στις όψεις της αιωνιότητας αποζητά την απελευθέρωση από το αντιθετικό ζευγάρι θάνατος / ζωή (από τη μοίρα του θανάτου αλλά και από τις μεταβολές της μοίρας που ‘υφαίνουν’ τη ζωή, άρα τελικά από τον ΄κύκλο’ του χρόνου και του γίγνεσθαι (ζωή -> θάνατος -> ζωή). Τοποθετημένος στον αρχαιολογικό χώρο, ο χορός μας θυμίζει την αιώνια παρουσία αυτού του ατέρμονα κύκλου.
Ισμήνη Σακελλαριάδη
Πρόσωπα του χρόνου - Πρόσωπα στο χρόνο
Φυλακίζουμε τη νεότητα μας σε μια φωτογραφία, έγχρωμη ή μονόχρωμη, θέλοντας να κρατήσουμε στο κιβώτιο της μνήμης κάτι από την σπιρτάδα και το κέφι της ζωής που βιώνουμε, να τονίσουμε στους επιγόνους πως υπήρξαμε και εμείς κάποτε, όπως αυτοί, πως δικαιούμαστε, έστω και εκ των υστέρων, τα εύσημα της προσωρινής παρουσίας μας.
Σκαλίζουμε την προτομή μας στο μάρμαρο, εν γνώση της θνητότητάς μας. Ευελπιστούμε να διατηρηθεί το δεύτερο αυτό σώμα μας, πολύ περισσότερο από το αυθεντικό. Και το καταφέρνουμε. Ο καλλιτέχνης του οποίου τις δεξιότητες και ικανότητες ναυλώσαμε να είναι καλά.
Ο πανδαμάτωρ χρόνος, αυτός που κατέβαλε την αγέραστη ψυχή μας και εξαΰλωσε το σφριγηλό σώμα μας, φθείρει και το όποιο ομοίωμά μας, κατατρώει και το πιο σκληρό υλικό, διαστρέφει και την πιο όμορφη εικόνα μας, αφανίζει έργα τέχνης, λες και χρειάζεται την επιβεβαίωση της δύναμης του, λες και για να αδειάσει τον χώρο για το επόμενο, ίσως για να προετοιμάσει το περιβάλλον για το καινούργιο. Ο χρόνος κυλά πάντα προς μια κατεύθυνση ή μήπως και όχι;
Καρκατσέλης Βασίλης
Για τον Αρχαιολογικό χώρο της Ολύνθου
Η Όλυνθος είναι αρχαία πόλη της Χαλκιδικής, χτισμένη σε μια εύφορη πεδιάδα, στο μυχό του κόλπου της Τορώνης, κοντά στη βάση της χερσονήσου της Παλλήνης (σήμερα Κασσάνδρας), σε απόσταση 60 σταδίων (11,5 χλμ περίπου) από την Ποτίδαια και 4 χλμ από τη θάλασσα. Στην περιοχή κατοικούσαν άνθρωποι από την ύστερη νεολιθική εποχή. Θαυμάσια είναι τα ψηφιδωτά δάπεδα που ήρθαν στο φως, τα οποία είναι τα αρχαιότερα γνωστά ελληνικά ψηφιδωτά, πρόδρομοι των εντυπωσιακών ψηφιδωτών του Δίου, των Αιγών και της Πέλλας.
Ιστορία
Η τοποθεσία κατοικείται από τη Νεολιθική Εποχή (5300-4500 π.Χ.), η λέξη "Όλυνθος" είναι προελληνική και σημαίνει, πιθανόν, "αγριοσυκιά". Σύμφωνα με την παράδοση ονομάστηκε έτσι από τον Όλυνθο, γιο του ποτάμιου θεού Στρυμόνα. Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι η πόλη κατακτήθηκε από τους Βοττιαίους της Ημαθίας τον έβδομο αιώνα π. Χ.
Η περιοχή άνηκε σε μια θρακική φυλή, τους Βοττιείς, οι οποίοι την κατείχαν μέχρι το 479 π.Χ.. Εκείνη τη χρονιά ο Πέρσης στρατηγός Αρτάβαζος υποπτεύθηκε ότι ετοιμαζόταν αποστασία της πόλης από το Μεγάλο Βασιλιά. Ο Αρτάβαζος κατέσφαξε τους κατοίκους και παρέδωσε την έρημη πόλη στους Χαλκιδείς των πέριξ.
Στη διάρκεια του Χρυσού Αιώνα (5ος π.Χ.) η πόλη ξανακτίστηκε ακολουθώντας το ιπποδάμειο σύστημα, σε τετράγωνα με πλατύς δρόμους και τέλεια συστήματα ύδρευσης και αποχέτευσης, μάρτυρες του υψηλού βιοτικού επιπέδου των κατοίκων της. Η αρχαία Όλυνθος είναι μια από τις καλύτερα διατηρημένες κλασικές ελληνικές πόλεις.
Το 432 π.Χ. γίνεται έδρα του κοινού των Χαλκιδέων, το οποίο σχηματίστηκε με παρότρυνση του Περδίκκα, βασιλιά των Μακεδόνων, με αποτέλεσμα να μετοικίσουν αρκετοί Χαλκιδείς από γειτονικούς οικισμούς. Την ίδια χρονιά αποσπάται, οριστικά, από την Αθηναϊκή συμμαχία. Ο Βρασίδας τη χρησιμοποίησε σαν βάση για την εκστρατεία του το 424 .
Τον 4ο αιώνα π.Χ. αποκτά σημαντική πολιτική δύναμη , ως κεφαλή του κοινού των Χαλκιδέων. Μαρτυρίες για τη δράση του κοινού των Χαλκιδέων μπορούν να ανιχνευτούν από τον καιρό της Ειρήνης του Νικία ( 421 πΧ ) , όταν βρίσκουμε τους Χαλκιδείς να κινούνται διπλωματικά από κοινού και να εντάσσονται στη συμμαχία του Άργους. Έχουν βρεθεί νομίσματα του κοινού που χρονολογούνται, με βεβαιότητα, από το 405 πΧ. Αναμφισβήτητα, λοιπόν, το κοινό ιδρύθηκε πριν το τέλος του 5ου αι. και το κίνητρο σχηματισμού του ήταν η αυτοπροστασία από ενδεχόμενη Αθηναϊκή επίθεση.
Μετά το πέρας του πελοποννησιακού πολέμου η ανάπτυξη του κοινού ήταν γρήγορη. Γύρω στο 390 π.Χ. βρίσκουμε τους Χαλκιδείς να συνάπτουν σημαντική συμφωνία με το βασιλιά της Μακεδονίας Αμύντα και μέχρι το 382 είχαν συμπεριλάβει στο κοινό των Χαλκιδέων πολλές ελληνικές πόλεις δυτικά του Στρυμόνα, μεταξύ των οποίων και η Πέλλα.
Επιτύμβια στήλη με ελληνική επιγραφή από τα ερείπια της Ολύνθου.
Εκείνη τη χρονιά ( 382 π.Χ.) η Σπάρτη ενέδωσε στις εκκλήσεις της Ακάνθου και της Απολλωνίας, οι οποίες φοβούνταν ότι θα καταλαμβάνονταν από τους Χαλκιδείς, να εκστρατεύσει εναντίον της Ολύνθου. Μετά από τριετή πόλεμο χωρίς νικητή, οι Χαλκιδείς συμφώνησαν να διαλύσουν το κοινό (379). H "διάλυση" ήταν τυπική, γιατί βρίσκουμε δύο χρόνια αργότερα το κοινό ανάμεσα στα μέλη της Αθηναϊκής ναυτικής συμμαχίας (378-7). Είκοσι δύο χρόνια αργότερα, κατά τη βασιλεία του Φιλίππου στη Μακεδονία, ο Δημοσθένης παρουσιάζει την Όλυνθο ισχυρότερη από την εποχή πριν την Σπαρτιατική εκστρατεία. Η πόλη, κατά γενική παραδοχή, ήταν πρώτου μεγέθους και το κοινό περιλάμβανε 32 πόλεις.
Στον πόλεμο που ξέσπασε ανάμεσα στην Αθήνα και τους συμμάχους της, το 357-55 , η Όλυνθος ήταν αρχικά σύμμαχος του Φίλιππου. Αργότερα , θορυβημένοι οι Χαλκιδείς από την αύξηση της δύναμης του Φίλιππου, σύναψαν συμμαχία με την Αθήνα αλλά, παρά τις προσπάθειες της τελευταίας και ειδικά του Δημοσθένη, η πόλη παραδόθηκε στο Φίλιππο (348), ο οποίος την κατέσκαψε.
Αρχαιολογικό Μουσείο Ολύνθου
Στον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Ολύνθου λειτουργεί από το 1998 Αρχαιολογικό Μουσείο. Σκοπός του μουσείου είναι να δώσει μια ολοκληρωμένη εικόνα στους επισκέπτες για την ιστορία της αρχαίας πόλης, αλλά και να περιγράψει τις ανασκαφές και την αναστήλωση, με οπτικοακουστικά μέσα.
Το νόμισμα της Ολύνθου
Η Όλυνθος είχε κόψει νόμισμα, και αρκετά αρχαία κέρματα έχουν διασωθεί:
-Το αργυρό Φοινικικό τετράδραχμο της εποχής του 4ου αι. π.Χ. απεικονίζει τον δαφνοφόρο Απόλλωνα.
-Ένα άλλο αργυρό Φοινικικό τετράδραχμο της ίδιας εποχής απεικονίζει, επίσης, τον δαφνοφόρο Απόλλωνα.
Ανασκαφές
Οι πρώτες ανασκαφές πραγματοποιήθηκαν από τον καθηγητή D. M. Robinson και την Αμερικάνικη Σχολή Κλασικών Σπουδών κατά το διάστημα 1928-1938. Πρόκειται για την πρώτη μεγάλη, συστηματική ανασκαφή που έγινε σε ολόκληρο τον ηπειρωτικό βορειοελλαδικό χώρο. Οι ανασκαφές αυτές μας γνώρισαν ότι η πόλη ήταν έξοχα σχεδιασμένη με φαρδείς δρόμους και διέθετε θαυμάσιο υδρευτικό και αποχετευτικό σύστημα.
Η ακρίβεια του πολεοδομικού σχήματος της Ολύνθου μας βοηθάει να κατανοήσουμε πως εφαρμοζόταν το Ιπποδάμειο πολεοδομικό σύστημα. Κάθε οικοδομικό τετράγωνο περιλάμβανε, συνήθως, δέκα κατοικίες, οι οποίες είχαν εσωτερική αυλή και εκτός από τα απαραίτητα δωμάτια, βοηθητικούς χώρους με τρεχούμενο νερό. Τα σπίτια αυτά, σχεδόν τετράγωνα, σε ένα τμήμα τους έφεραν και δεύτερο όροφο, ενώ μερικά είχαν και μωσαϊκά δάπεδα με εικονιστικές παραστάσεις, από τα παλιότερα γνωστά του αρχαίου ελληνικού κόσμου.
Αποκαλύφθηκε, επίσης, ένα σημαντικό μέρος της σκευής τους, όπως λουτήρες, πύραυνοι (=μαγκάλια) και διάφορα, ποικίλης χρήσης, οικιακά σκεύη. Από τα 11-18 δωμάτια που είχε κάθε ολυνθιακή οικία (3-4 δωμάτια βρίσκονταν στον πάνω όροφο) έχει αναγνωριστεί η χρήση των περισσοτέρων. Ορισμένοι άλλοι χώροι χρησιμοποιούνταν ως εργαστήρια και μαγαζιά.
Ευρήματα
Αξιοσημείωτο είναι ότι δεν έχει βρεθεί το θέατρο της πόλης. Τα σπίτια είχαν δύο ορόφους, με εσωτερική αυλή. Στα νότια βρισκόταν η αγορά και στα ανατολικά τα σπίτια των πλουσίων. Ανάμεσα στις επαύλεις που ανασκάφηκαν είναι αυτές της Αγαθής Τύχης, του Ηθοποιού, καθώς επίσης και των Διδύμων Ερώτων. Σε αυτές βρέθηκαν ψηφιδωτά δάπεδα, αγγεία, κοσμήματα και πήλινα ειδώλια.
Η αγορά της πόλης τοποθετείται σ' έναν ελεύθερο χώρο με στοά, ο οποίος εντοπίστηκε στον αυχένα που ενώνει τον παλιό με τον νέο οικισμό. Τα ευρήματα των ανασκαφών βρίσκονται στα μουσεία της Θεσσαλονίκης και του Πολυγύρου.
Εκπαιδευτικές δράσεις στην Όλυνθο
Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Η ΙΣΤ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων συμμετέχει στον φετινό εορτασμό των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2013, που φέτος έχουν ως γενικό θέμα «Τα πρόσωπα του Χρόνου», διοργανώνουν εκπαιδευτικές δράσεις στον αρχαιολογικό χώρο της Ολύνθου, την Πέμπτη 26 Σεπτεμβρίου 2013 και την Παρασκευή 27 Σεπτεμβρίου 2013.
Οι δύο δράσεις, που φέρουν τους τίτλους «παιχνίδια με το χρόνο» για την Όλυνθο απευθύνονται σε μαθητές Γ΄ και Δ΄ Δημοτικού.
Πρόγραμμα εκδηλώσεων
Αρχαιολογικός χώρος Ολύνθου: Πέμπτη 26 και Παρασκευή 27 Σεπτεμβρίου 2013
— Έκθεση φωτογραφίας του Φωτογραφικού Κέντρου Θεσσαλονίκης με τίτλο «τα πρόσωπα του χρόνου» που διοργανώνεται από φωτογράφους σε συνεργασία με την ΙΣΤ΄ Εφορεία. Συμμετέχουν οι φωτογράφοι: Βασίλης Καρκατσέλης, Θανάσης Ράπτης, Θανάσης Αθανασιάδης, Αλέκα Τσιρώνη, Ισμήνη Σακελλαριάδη.
— 09.00-14.00: Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα με τίτλο «παιχνίδια με το χρόνο» διάρκειας 90 λεπτών. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει δραματοποιημένη παρουσίαση του μύθου της Περσεφόνης από τη θεατρική ομάδα του θεάτρου Φλέμινγκ. Συμμετέχουν οι ηθοποιοί: Γρηγόρης Μήττας, Καλλιόπη Κουτροπούλου, Ιωάννα Μουλιάκου, Στέλιος Ανατολίτης, Εύη Μητροπούλου, Μαίρη Καρδακάρη, Ζωή Κουσάνα, Φανή Ξενουδάκη. Θα ακολουθήσει «παιχνίδι θησαυρού» μέσα στην αρχαία πόλη της Ολύνθου και βιωματικό εργαστήρι με αντίγραφα επιλεγμένων παιδικών παιχνιδιών της αρχαιότητας με στόχο την κατανόηση, μέσα από τη βιωματική εμπειρία, του τρόπου με τον οποίο ο παιδικός κόσμος συνήθιζε να διαχειρίζεται τον χρόνο στην αρχαιότητα.
— 10:00: ξενάγηση από αρχαιολόγο στον αρχαιολογικό χώρο μόνο για ενηλίκους.
Η είσοδος στις εκδηλώσεις του διημέρου είναι ελεύθερη.
Πληροφορίες: τηλ. 2310801402, e-mail: istepka@culture.gr
Για τις Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς (ΕΗΠΚ) 2013
Η Ελλάδα συμμετέχει στον εορτασμό των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς από το 1996 υιοθετώντας πλήρως τους σκοπούς και το χαρακτήρα του. Βασικός στόχος είναι η ευαισθητοποίηση των πολιτών στην προστασία και προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς και ο χαρακτήρας του προγράμματος εορταστικός. Η Διεύθυνση Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων, που είναι και ο εθνικός συντονιστής του προγράμματος, έχει διαμορφώσει ένα συγκεκριμένο στίγμα εορτασμού: θεματολογία που αλλάζει ανά διετία, έμφαση στο νεανικό κοινό, αλλά και στην υψηλής ποιότητας παρεχόμενη πληροφορία, εξοικείωση του κοινού με το έργο της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, συνεργασία δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, εθελοντισμός κ.ά.
Το θέμα των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς για τη διετία 2013-2014 είναι αφιερωμένο στο Χρόνο και ο γενικός τίτλος που καλύπτει τις εκδηλώσεις είναι «Τα πρόσωπα του Χρόνου».
Ο φετινός εορτασμός θα διαρκέσει από τις 27 έως τις 29 Σεπτεμβρίου 2013 (η 27η Σεπτεμβρίου είναι αφιερωμένη στα σχολεία). Το Σαββατοκύριακο του εορτασμού η είσοδος στα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους του Κράτους είναι ελεύθερη
διαδικτυακό τόπο του Συμβουλίου της Ευρώπης για τις Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς www.ehd.coe.int.
Σημειώνουμε ότι δεν προβλέπεται ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για το πρόγραμμα και επομένως το κόστος των εκδηλώσεων βαρύνει αποκλειστικά τους φορείς διοργάνωσης και τους πιθανούς χορηγούς.
(Οι αρχαιολόγες μου είπαν ότι υπάρχει μια μικρή χορηγία ίσα ισα για ένα μικρό τρίπτυχο ,αφίσα και -ίσως- ενα μικρό ποσό για τις εκτυπώσεις μας)
“Τα Πρόσωπα του Χρόνου” (το χρονικό μιας έκθεσης από τον Θαν. Ράπτη)
Η Όλυνθος σαν προορισμός, χώρος υποδοχής, συνομιλίας και συν-κατοίκησης.
Επισκέψεις-άλλοθι για την προετοιμασία της έκθεσης, τσιπουροκατανύξεις στη γύρω περιοχή, επικοινωνία, γέλια, χαλαρές συζητήσεις, αισιοδοξία για το μέλλον.
Χαλαροί φύλακες, φιλικές συζητήσεις, ιστορίες.
Μαγευτικό τοπίο, ψηλοί, γυμνοί από φλούδες ευκάλυπτοι, ελεύθερα στο τοπίο δεντρολίβανος και λεβάντα.
Πρώτη στάση: Παρακμιακό κτήριο, πρώην καφέ, πρώην μουσείο, πρώην γενικά... Στο πίσω μέρος κουτιά με αρχαία σπαράγματα, παζλ προς επίλυση.
Οι φωτογραφίες του Θανάση Αθανασιάδη αναρτημένες 'συμβατικά' στον τοίχο, ανθρώπινες σκιές από το παρελθόν και το μέλλον, αιωρούνται 'ασύμβατα'.
Μεγάλος πλάτανος-τόπος συγκέντρωσης, χαλαρωτικό γκαζόν, ατάκτως εριμένα αρχαία, προέλευση η Χαλκιδική γενικώς, αραδιασμένοι τάφοι. Οι φωτογραφίες της Αλέκας Τσιρώνη, στο σχήμα των τάφων, τοποθετημένες στο έδαφος παράλληλα μ' αυτούς.
Παραδίπλα οι φωτογραφίες του Βασίλη Καρκατσέλη, πέτρινες μορφές, γεμάτες συναισθήματα, σπασμένες λεπτομέρειες (θραύσματα συγκίνησης). Σε έναν κορμό+διχάλα μπρος πίσω φωτογραφία του Θανάση Ράπτη, ταξίδι της ίδιας εικόνας από το παρελθόν στο παρόν.
Μεγάλη απόφαση, ο ήλιος καίει, προειδοποίηση για τις οχιές, 15 λεπτά ανηφόρα, χωματόδρομος, πλαϊνό νεροφάγωμα, Βόρειος Λόφος, αρχαία πόλη, Αποκάλυψη...
Κιόσκι-πρώτη ανάσα, χάρτης της πόλης, σαν λάβαρο η φωτογραφία της Ισμήνης Σακελλαριάδη, σημειώσεις με παιδικά γράμματα 'μου αρέσει'. Άλλη μια φωτογραφία στο βάθος, στο πάτωμα ενός από τα σπίτια, απέραντη θέα, ορίζοντας με λιόδεντρα.
Σούπερ συντήρηση-αποκατάσταση, οικοδομικά τετράγωνα, απίστευτα ψηφιδωτά πατώματα, συστήματα αποχέτευσης, αρχαίες μπανιέρες, Δημόσιο κτήριο με κολόνες, παρατημένες λαμαρίνες-στέγαστρα.
Μοναδικής ομορφιάς πάτωμα, ο Βελερεφόντης κυνηγάει ελάφι, μπροστά απεικονίζονται γρύπες (σώμα λιονταριού, κεφάλι και φτερά αετού). Μπροστά σε όλο το μήκος (4 μέτρα) φωτογραφική εγκατάσταση του Θανάση Ράπτη. Άνθρωποι, αρχαίοι-πέτρινοι, βυζαντινοί-ζωγραφιστοί (άγγελοι και άγιοι), σύγχρονοι φωτογραφημένοι με σάρκα και οστά, πίνουν, παίζουν μουσική και χορεύουν. Θνητοί και συνάμα αθάνατοι.
Κι άλλα ψηφιδωτά πατώματα σκεπασμένα με νάυλον και άμμο, θα συντηρηθούν αργότερα.
Νότιος Λόφος που περιμένει υπομονετικά να ανακαλυφθεί και να αποκαλυφθεί.
Η πέτρα καίει, αγριελιές και αγριογκορτσιές φορτωμένες καρπό, θέα στο χωριό.
Επιστροφή. Ομάδες ομάδες ανεβαίνουν οι μαθητές του Δημοτικού. Γέλια, φωνές, κυνηγητά, οι δάσκαλοι τους οργανώνουν σε σειρές, χρωματιστά χαρτόνια, 'μαγικά' χρωματιστά χαρτάκια, τετράδια εργασίας για την Όλυνθο, αρχαιολόγοι.
Ξανά στο χώρο συγκέντρωσης, βαθίσκιωτος πλάτανος, το επόμενο γκρούπ των μαθητών, θεατρική ομάδα, πολύχρωμα κορίτσια, ο μύθος της Περσεφόνης, συμμετοχή των παιδιών, 'εγώ είδα ποιός πήρε την Περσεφόνη', 'εκεί πίσω είναι, την έχει αυτός ο κύριος'.
Τέλος
